241
قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی

۹

متون مقدس معتبر در تشیع امامی متقدم۱

اتان کلبرگ

مترجم: محمدرضا امین[۲]

بخش اول

شیعیان، مانند تمامی مسلمانان، بر این باورند که قرآن کلام خدا و سرچشمه همه معارف دینی است. درعین‌حال، طرز نگرش شیعی به قرآن، در قیاس با طرز نگرش سنّیان، پیچیده‌تر و متنوع‌تر است. علت این امر روشن است: در قرآنی که امروزه می‌شناسیم، هیچ یادکرد صریحی از برخی باورداشت‌های بنیادین تشیع وجود ندارد. همین مسئله موجب طرح توجیهاتی، گاه متعارض با یکدیگر، شده است.۳

1.] Etan Kohlberg, "Authoritative Scripture in Early ʾImāmī Shīʿīsm,” in: E. Patlagean and A. Le Boulluece (Eds.), Les retours aux Écritures, fondamentalismes présents et passést, Louvain-Paris: peeters, ۱۹۹۳, pp. ۲۹۵-۳۱۲.

2.*] استادیار مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)

3.. See E. Kohlberg, "Some Notes on the Imamite Attitude to the Qurʾān”, Islamic Philosophy and the Classical Tradition. Essays Presented to R. Walzer, ed. S.M. Stern, A. Hourani, V. Brown, Oxford, ۱۹۷۲, pp. ۲۰۹-۲۲۴; M.M. Bar-Asher, Studies in Early Imāmī-Shīʿī Qurʾān Exegesis (۳rd-۴th/۹th-۱۰th Centuries) (in Hebrew), Ph.D. dissertation, Hebrew University of Jerusalem, ۱۹۹۱, pp. ۱۳-۳۴; H. Modarressi, "Early Debates on the Integrity of the Qurʾān. A Brief Survey”, SI, ۷۷, ۱۹۹۳, pp. ۵-۳۹
[[ب.ت به ترتیب: کلبرگ، نکاتی؛ برـ اشر، ترجمه و نقد؛ مدرسی، بررسی ستیزه‌ها]].


قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی
240

(کهف)، ۱۶ (نحل)، ۷۱ (نوح)، ۱۴ (ابراهیم)، ۲۱ (انبیاء)، ۲۳ (مؤمنون)، ۳۲ (سجده)، ۵۲ (طور)، ۶۷ (ملک)، ۶۹ (حاقه)، ۷۰ (معارج)، ۷۸ (نبأ)، ۷۹ (نازعات)، ۸۲ (انفطار)، ۸۴ (انشقاق)، ۳۰ (روم)، ۲۹ (عنکبوت)، ۸۳ (مطففین)، ۲ (بقره)، ۸ (انفال)، ۳ (آل‌عمران)، ۳۳ (احزاب)، ۶۰ (ممتحنه)، ۴ (نساء)، ۹۹ (زلزال)، ۵۷ (حدید)، ۵۴ (قمر)، ۱۳ (رعد)، ۵۵ (رحمن)، ۷۶ (انسان)، ۶۵ (طلاق)، ۹۸ (بینه)، ۵۹ (حشر)، ۱۱۰ (نصر)، ۲۴ (نور)، ۲۲ (حج)، ۶۳ (منافقون)، ۵۸ (مجادله)، ۴۹ (حجرات)، ۶۶ (تحریم)، ۶۱ (صف)، ۶۲ (جمعه)، ۶۴ (تغابن)، ۴۸ (فتح)، ۹ (توبه)، ۵ (مائده).

در این فهرست سوره فاتحة غایب است، اما ما می‌دانیم که او در سوره فاتحة [[ الصراط المستقیم را]] صراط المسقتیم، به صورت ترکیب اضافي [[و نه وصفی]] می‌خوانده است، پس ممکن است که این سوره را کاتب اشتباها از قلم انداخته باشد. شاید هم او نیز مانند ابن مسعود فاتحة را تنها دعا می‌دانسته و آن را وارد متن خویش نمی‌کرده است. درباره بقیه سوره‌ها، این فهرست آشکارا تلاشی برای مرتب کردن سوره‌ها طبق ترتیب تاریخی‌شان است، و اگر این اصیل باشد می‌تواند بدین معنا باشد که جعفر[[ع]] مصحفی تدارک دیده بوده که در آن مطالب متن رسمی را این گونه مرتب کرده بوده است. اما محتمل هست که او در مصحفش قرائت‌های خاص خودش را گنجانده باشد.

این قرائت‌های اندکی که از او بر جای مانده است حاکی از متنی گزینشگرانه است، در نتیجه مصحف او را باید مصحفی ثانوی و فرعی قلمداد کرد.۱

1.برای دیدن فهرست اختلاف قرائات ن.ک: صفحات ۳۳۲-۳۳۷ از متن انگلیسی. (م.)

  • نام منبع :
    قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيّد محمد علي طباطبايي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8895
صفحه از 311
پرینت  ارسال به