کتاب‌شناسی مشهور شد، در دهه ۱۹۳۰ کتابچه‌ای به نام النقد اللطیف في نفي التحریف عن القرآن الشریف تألیف کرد. او در این اثر، به دنبال دفاع از استادش و تبیین پاسخ استاد به مخالفانش بود. ظاهراً ترجمه‌ای فارسی هم از آن هم موجود است. ولی به سبب فتوای محمد حسین کاشف الغطاء در تحریم انتشار کتاب هیچ گاه منتشر نشد. کاشف الغطاء، که خود شاگرد نوری بود، بیم آن داشت که «روح مریضی» با استناد به آن ادعا کند که علماء سلف شیعه طرفدار نظریه تحریف بوده‌اند.^۱

سرانجام نظریه «رسمی» شیعه را ابو القاسم خویی در کتابش البیان في تفسیر القرآن، که در سال ۱۹۵۵-۱۹۵۶ منتشر شد و ۴۵ صفحه از آن به مسئله تحریف اختصاص یافته بود، اعلام کرد.^۲ خویی احادیثی را که در آنها اشاره‌ای به تحریف هست، به عنوان اخبار آحاد رد می‌کند. او در ضمن از ضرورت رد چنین احادیثی سخن می‌گوید، زیرا اگر این احادیث صحیح بودند‌ و نام امامان در قرآن ذکر شده بود، دیگر نیازی به نصب علی[[ع]] در غدیر خم به دست محمد[[ص]] نبود. استدلال او، که در این زمینه شاید نوآورانه‌ترین استدلال باشد، ناظر به تشبیه معروف میان جوامع پیش از اسلام و امت اسلام است که می‌گوید هر چه برای یهودیان و مسیحیان رخ داده، مسلمانان نیز تجربه می‌کنند. راه‌حل خویی این است که این تمثیل ضرورتا ناظر به گذشته نیست و می‌توان فرض کرد که تحریف در آینده روی خواهد داد. هرچند او نه نامی از خود نوری و نه از کتابش می‌برد، می‌توان کتاب او را استوارترین ردیه بر فصل الخطاب به حساب آورد.

وجوه مدافعه‌گرانه در اثر عالم ایرانی، مهدی بروجردی، بسیار عیان است. او در سال ۱۹۵۴ میلادی مجموعه‌ای ۲۰۰ صفحه‌ای منتشر کرد که شامل خلاصه (و ردیه)ای بر انواع مختلف استدلال در تأیید تحریف بود، و ارجاعاتی کم‌وبیش تفصیلی به آثار پیشین شیعه داشت.^۳ روش پاسخگویی‌اش اساسا شبیه به روش خویی است، اما گاهی به نظر می‌رسد

هر چیز، از او به خاطر گرایش مغرضانه‌اش به رأی سنی در دوره میانه و به خاطر بی‌توجهی کاملش به موضع شیعه انتقاد کرد؛ اما هیچ اشاره‌ای به اظهارنظرهای متعدد در حمایت از نظریه تحریف، یا اشاره‌ای به کتاب استادش، نوری، نکرد.^۱ کتاب‌های جار الله و قصیمی نیز مورد انتقاد شدید دو تن از علماء برجسته، عبد الحسین شرف الدین و محسن امین قرار گرفت. آنها سعی کردند با یادآوری همه ارجاعات موجود در آثار سنی که می‌توان از آنها تحریف قرآن را نتیجه گرفت، توپ را به زمین سنی‌ها بیندازند. محسن امین تا آنجا پیش‌رفت که احادیث شیعی در رد تحریف را در برابر احادیث سنی‌ای قرار داد که به عکس از امکان تحریف دفاع می‌کنند.^۲

جدا از این ردیه‌های کم‌وبیش سنتی، در سال‌های دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ سلسله‌ای از آثار مدافعه‌گرانه شیعی تألیف شدند که در آنها اعتقاد به هر نوع تحریف قاطعانه رد می‌شد. اما در محتوا، این کتاب‌ها نوآوری چندانی نداشتند و تنها تکرار همان اعتقادهای معروف را سرلوحه کارشان قرار داده بودند. در مجموع، مؤلفان شیعه تلاش می‌کردند احادیث مؤید تحریف را سخنانی شاذ معرفی کنند که زنجیره راویانشان قابل اعتماد نیست، و در نتیجه باید کنار گذاشته شوند. بنابراین تحریف حدیث، که تلویحا مورد تأیید قرار می‌گیرد، کم‌اهمیت‌تر از تحریف قرآن لحاظ می‌شود. نویسندگان شیعی علاوه بر اشاره به آیات حجر۱۵: ۹ و فصلت۴۱: ۴۲-۴۱ به عنوان تضمین الهی در برابر تحریف، بر دقت جمع‌کنندگان متن قرآن و نیز بر اهتمام امت در حفظ و انتقال آن تأکید می‌کردند؛ آنها استدلال می‌کردند که قابل تصور نیست که در دوره خلافت علی[[ع]] قرآنی محرف مورد استفاده قرار گرفته باشد. سرانجام، همه این نویسندگان مدعی‌اند علماء شیعه متفق‌القول نظریه تحریف را برای همیشه مردود می‌دانند ـ آنها به سادگی از کنار نوری و کتابش با سکوت می‌گذرند.^۳

تنها مؤلف شیعی که به دفاع از نوری پرداخت ـ البته نه لزوماً با پذیرش افکارش ــ شاگردش آغابزرگ طهرانی بود. این عالم شیعی، که بعدها به خاطر آثار سترگش در تراجم و