15
قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی

مجموعه مقالات بارها شاهد آن هستیم که به دلیلی نویسنده از خود کلمه عربی تحریف با آوانگاری انگلیسی (taḥrīf ) استفاده کرده است. ازآنجاکه معمولا نویسندگان غربی در این قبیل کاربردها تعمد و مقصود خاصی دارند، در متن ترجمه هم هر جا کلمه «تحریف» یا کلمات مشابه چنین وضعیتی داشته‌اند، به شکل ایتالیک متمایز شده‌اند. بنابراین در سراسر کتاب هر کلمه‌ای با این شکل ظاهر شده باشد، نشانه آن است که در متن اصلی هم این کلمه به همین شکل، فقط با آوانگاری لاتین، آمده است و نویسنده غربی از کاربرد معادل فرنگی آن به دلیلی خودداری کرده است. گفتنی است در متون غربی معمولا نام کتاب‌ها هم به صورت ایتالیک درج می‌شوند؛ اما در این ترجمه نام تمام کتاب‌ها حالت ایرانیک دارند و بنابراین از کلمات عربی فوق‌الذکر متمایز هستند. بنابراین اگر در یک جمله کلمه «تحریف» سه بار و به سه شکل مختلف به این صورت به کار رفته باشد: «... تحریف... تحریف... تحریف...»، معنایش آن است که کلمه اول برگردان معادلی غربی (مثلا falsification) است، کلمه دوم در متن غربی به صورت taḥrīf ظاهر شده، و کلمه سوم نام یک کتاب است.

از دیگر ویژگی‌های این ترجمه حفظ شمارگان و علائم پاورقی‌ها به همان ترتیب و شکلی است که در متن اصلی ظاهر شده‌اند. این مراعات دو دلیل دارد: یکی اینکه گاهی در یک مقاله به پاورقی خاصی ارجاع داده می‌شود و حفظ شمارگان پاورقی‌ها بیشتر می‌تواند صحت ارجاع را تضمین کند. دلیل دوم اینکه به این روش خواننده علاقه‌مند و دقیق‌النظری که قصد مقابله متن ترجمه با متن اصلی را دارد، آسان‌تر می‌تواند با پیگیری شماره یا علائم پاورقی‌ها مطلب مورد نظرش را در متن غربی بیابد.۱

برای کمک به یافتن مطالب در متون اصلی، تمهید دیگری نیز اندیشیده شده است. در سراسر این کتاب، شماره صفحه‌ای که مطلب غربی از آنجا آغاز می‌شود در حاشیه سمت چپ صفحات آمده است. بنابراین خواننده به راحتی می‌تواند بر اساس این شماره‌ها مطلب را در

1.. بنابراین هر جا ارائۀ توضیحی اضافی از جانب مترجم یا ویراستار ضرورت داشته، آن توضیح یا در قالب پی‌نوشت در انتهای مقاله آمده است، یا اگر وجود آن در پایین همان صفحه مرجح بوده، با علامت ستارۀ داخل کروشه آمده است تا هم ترتیب شمارگان پاورقی‌های نویسنده حفظ شود، و هم مشخص باشد که این پاورقی افزودۀ مترجم (م.) یا سرویراستار (و.) است.


قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی
14

ارائه شود. ازآنجاکه این دو ویژگی در واقع در دو کفه یک ترازو قرار می‌گیرند، برای رسیدن به تعادل چاره‌ای جز آن نیست که در موارد لزوم از بار یکی کاست و به بار دیگری افزود تا خروجی نهایی به وضعیتی متعادل از لحاظ وفاداری به متن غربی و قابل فهم بودن برای خواننده فارسی برسد. بااین‌حال ازآنجاکه ماهیت این کار علمی، و نه ادبی، است ممکن است در موارد بسیاری به نظر برسد که کفه وفاداری به متون غربی سنگین‌تر است. این ناشی از بار معنایی خاصی است که بسیاری از اصطلاحات تخصصی به دوش می‌کشند و در بسیاری از مواقع نمی‌توان با شرح و بسط آنها در ترجمه مشکل را به طور فراگیر حل کرد. به همین دلیل چاره را در آن دیدیم که برای برخی اصطلاحات خاص غربی، که در سراسر کتاب کاربرد دارند، به ذکر معادل‌های فارسی‌شان اکتفا کنیم و در قسمتی جداگانه تحت عنوان «اصطلاح‌نامه» توضیح کوتاهی درباره آنها بیاوریم. آشنایی با این اصطلاحات و مفاهیم به خواننده پیگیر در زمینه پژوهش‌های غربی کمک می‌کند تا سایر متون غربی در موضوع کلی مطالعات ادیان را نیز بهتر و آسان‌تر درک کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود پیش از شروع به مطالعه کتاب خواننده سری به این اصطلاح‌نامه بزند.

گذشته از موارد فوق، هر جا ضرورت اقتضا کرده است که کلمه یا عبارتی خارج از متن اصلی به ترجمه افزوده شود، برای رعایت امانت، آن افزوده در میان دوقلاب [[به این صورت]] آمده است. دلیل استفاده از دوقلاب این است که خود نویسندگان غربی از علامت قلاب برای افزودن توضیحاتی به متون ترجمه‌شده از عربی به زبان غربی استفاده کرده‌اند. بدین وسیله توضیحات نویسنده از توضیحات مترجم و ویراستار متمایز می‌شود.

علاوه بر اینها، در سایر موارد نیز تلاش شده متن ترجمه‌ها به دقیق‌ترین شکل بازتاب‌دهنده ویژگی‌های متون اصلی باشند. یکی از این ویژگی‌ها چگونگی کاربرد اصطلاحات اسلامی در متون غربی است. طبق یک عرف رایج در متون تخصصی به زبان‌های غربی هرگاه واژه‌ای به زبانی بیگانه در متن اصلی بیاید با حروف ایتالیک درج می‌شود تا خواننده به‌آسانی دریابد که آن واژه اصطلاحی تخصصی است که برای تأکید بر دقت ویژه نویسنده برای کاربرد آن به همان شکل اصیلش به زبان اصلی آمده است. برای مثال هرچند در انگلیسی معادل‌های فراوانی برای واژه عربی «تحریف» وجود دارد، در این

  • نام منبع :
    قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيّد محمد علي طباطبايي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9301
صفحه از 311
پرینت  ارسال به