باید برای انجام این تکلیف الهی و برابر سختی‌هایش صبور و شکیبا بود و دست از انجام وظیفه برنداشت؛ آن گونه که قرآن کریم به نقل از لقمان حکیم در سفارش به فرزندش می‌فرماید: «پسرم! نماز را برپا کن و به خوبی‌ها دعوت کن و از بدی‌ها نهی کن و بر آنچه برایت روی می‌دهد،
شکیبا باش؛ که اینها از کارهای مهم انسان است».^۱ همچنین به نقل از پیامبران گذشته می‌فرماید: «در برابر اذیت‌ها که درباره ما می‏کنید، صبر می‌کنیم و اهل توکّل همواره به خدا توکّل می‏نمایند».^۲ و بالاخره در آیه‌ای دیگر می‌گوید: «پیش از تو نیز پیامبرانی را تکذیب کردند و آنها تکذیب و آزار مخالفان را تحمل نمودند تا این که یاری ما به آنها رسید».^۳ این آیات همگی به این نکته اشاره دارد که در مسیر انجام عمل علاوه بر سختی خود عمل، احتمال سختی‌های دیگری نیز هست که نیل به نتیجه، به شکیبایی مضاعف نیاز دارد.

بر اساس آنچه بیان شد صبر بر عمل، خود دو نوع است: یکی صبر بر اعمالی که فقط انجام آنها دشوار است؛ مانند صبر بر انجام عبادت‌ها، واجبات و مستحبات. بدیهی است انجام این تکالیف بر آدمی دشوار است و انسان مؤمن برای انجام این اعمال سختی‌ زیادی را باید تحمل و بر آن صبر کند. قسم دوم، رفتارهایی هستند که انجامشان دشوار است و سختی‌های دیگری همچون اذیت و آزار و دشمنی دیگران را نیز در پی دارد؛ مانند امر

ای کسانی که ایمان آورده‏اید، از شکیبایی و نماز مدد جویید که خدا با شکیبایان است.

در صبر بر عمل، انسان نفس خود را بر انجام اعمال سخت و دشوار که سرشت طبیعی انسانی از آن فراری است وادار می‌کند و بر مداومت آن پای می‌فشرد. یکی از مصادیق بارز این نوع صبر، هنگام انجام واجبات و تکالیفی است که انجام آنها ضرورت دارد. تلاش مؤمن برای انجام وظایف و تکالیف خود، اصرار او به مداومت بر عمل علی‌رغم سختی‌های آن، نیازمند صبر و شکیبایی دائم است. قرآن کریم می‌فرماید:

(فاعبُدْه و َاصطَبِر لِعبادَته).^۱
پس او را عبادت کن و در مسیر عبادت او شکیبا و مقاوم باش.

البته به نظر می‌رسد این تأکید، به توحید عبادی مرتبط است و پیامبر صلی الله علیه و آله به پرستش خداوند و اعراض از هر مخلوق دیگری راهنمایی شده است اما دست کم، امر به عبادت و یا امر به پایداری در آن نیز به ملازمه، از توحید در عبادت استفاده می‏شود.^۲ همچنین از مصادیق صبر بر عمل، صبر بر سختی‌های آن و مقاومت در برابر سختی‌ها و اذیت‌هایی است که نه برخاسته از خود عمل، بلکه سختی‌هایی است که در مسیر انجام عمل بر انسان عارض می‌شود. برای مثال، امر به معروف و نهی از منکر، از جمله واجبات الهی و تکالیف شرعی مؤمنان است اما بی‌گمان التزام به این فریضه، با اذیت و آزار و آسیب احتمالی همراه است؛ یعنی