در قرآن کریم «عفو» از صفات بارز خداوندی دانسته شده است اما در آیات متعدد دیگر، فضیلتی اخلاقی برای انسان در نظر گرفته و تلبّس به آن را به مؤمنان توصیه کرده است. در این نوشتار، صفت اخلاقی عفو برای انسان را مطرح و بحث درباره عفو پروردگار را به جای خود موکول می‌کنیم.
تفاوت «عفو» و «صفح»
(فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّی یأْتِی اللَّهُ بِأمْرِهِ).۱
«صفح» را به معنای «پهنا و روی هر چیزی» دانسته‌اند لذا به سطح کاغذ «صفحه» می‌گویند چون پهنای آن است.۲ معنای صفح «ترک کردن و منصرف شدن» است لذا «صَفَحتُ عَن فلانٍ» به معنای «از گناه فلانی چشم‌پوشی کردم» است.۳
در تفاوت معنایی «عفو» و «صفح» گفته شده است که صفح، یک مرتبه برتر و بلیغ‌تر از عفو است؛۴ زیرا در عفو، شماتت و مذمّت زبانی نفی نشده است اما در صفح، علاوه بر بخشش خطا، به خطاکار روی خوش نشان داده می‌شود و در واقع، خطای او فراموش می‌شود و هیچ نوع شماتتی نسبت به او انجام نمی‌شود. پس معنای صفح عبارت است از: روی خوش نشان دادن به خطاکار؛ یعنی علاوه بر این که او را عفو کردم، به او روی خوش هم نشان دادم، یا این که صفحه روی او را دیدم
