همان گونه که مشاهده می‌شود تمام آنچه به عنوان مهربانی و ملاطفت مطرح است، از جنس رفتار جوارحی است. ازاین رو‌ با اطمینان می‌توان مودّت و دوستی را که در قلب مسکن می‌گزیند، از مهربانی که در رفتار متجلی می‌شود، تفکیک کرد و مهربانی و نیکی به هم‌نوعان را متوقف بر محبّت قلبی ندانست. در این جا ذکر دو نکته خالی از فایده نیست:

۱. اگرچه ممکن است رفتار نیک، برخاسته از محبّت قلبی نباشد ولی می‌تواند نقطه آغازی برای ابراز محبّت به هم‌نوع و ایجاد محبت در قلب او به شمار آید و محبّت‌آفرین باشد. از امام سجاد علیه السلام نقل است:

أوحی الله ـ عزّ و جلّ ـ إلی موسی علیه السّلام: حببنی إلی خلقی، و حبب خلقی إلیّ. قال: یا ربّ کیف أفعل؟ قال: ذکرهم آلائی و نعمائی لیحبونی.^۱
خدای عزیز و جلیل به موسی علیه السلام فرمود: مرا نزد بندگانم محبوب گردان. موسی پرسید: پروردگارا! چگونه این کار را انجام دهم؟ فرمود: نعمت‌های مرا به آنان یادآوری کن تا دوستم داشته باشند.

در بحث «محبّت اختیاری یا غیر اختیاری» به برخی رفتارهای محبّت‌آفرین اشاره کردیم. هدیه دادن،^۲ حُسن ظن یا خوش‌گمانی،^۳

(مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أشِدَّاءُ عَلَی الْکفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُمْ).^۱
محمّد، پیامبر خدا، و کسانی که با او هستند، بر کافران سختگیرند و با یکدیگر مهربان.

«شدّت» و «رحمت»، تجلّی رفتاری مؤمنان است که در ارتباط با دو گروه کفار و مؤمنان متجلی می‌شود. طبرسی به نقل از حسن بصری، در باره رفتار شدید مؤمنان با کفار و رفتار توأم با مهربانی آنان با برادران ایمانیشان می‌نویسد:

شدّت مؤمنان به جایی رسیده بود که حتی از لباس مشرکان دوری می‌جستند که به لباس آنان نچسبد، و نیز بدن‌های خود را از بدن‌های آنان دور می‌گرفتند که به بدن آنان تماس پیدا نکند. و مهربانی آنان با یکدیگر به جایی رسیده بود که هیچ مؤمنی برادر دینی خود را نمی‌دید مگر آن‌که با او روبوسی می‌کرد و دست می‌داد.^۲

امام صادق علیه السلام نیز در باره نحوه سلوک مؤمنان در عصر نبوی با اشاره با این آیه شریفه می‌فرماید: