رفتارها می‌تواند با تحکیم روابط خود با مؤمنان و ترویج انس و الفت در جامعه، خشنودی پروردگار را جلب و سعادت دنیا و آخرت خویش را تضمین کند. قرآن کریم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را به فروتنی نسبت به مؤمنان مکلف می‌کند و می‌فرماید:

(وَاخْفِضْ جَنَاحَک لِمَنِ اتَّبَعَک مِنَ الْمُؤْمِنِینَ).^۱
و در برابر آن مؤمنانی که از تو پیروی می‏کنند، بال فروتنی فرو گستر.

بر اساس این آیه، برای کسی که وظیفه‌اش تبلیغ دین و تربیت جامعه است، مهربانی و فروتنی با مؤمنان، اهمیت و ضرورتی مضاعف دارد. چه، اگر چنین نبود مردم از گرد پیامبر متفرق می‌شدند و او هم در امر رسالت موفق نمی‌شد.^۲ احادیث فراوان در موضوعاتی مانند خدمت به هم‌نوعان و مؤمنان، احسان و نیکی به آنان، دستگیری، مواسات و برادری، عفو و مدارا و گذشت، دوری از خودبزرگ‌بینی و خودبرتربینی، بی تفاوتی، کینه و دشمنی، و ده‌ها عناوین دیگر، همگی مصادیقی از مهربانی با هم‌نوعان است و فراوانی این متون، اهمیت مهربانی با هم‌نوعان و مؤمنان را در جامعه نشان می‌دهد.^۳ خداوند نیز در قرآن، مهربانی با مؤمنان را از صفات پیامبر صلی الله علیه و آله و پیروان او می‌داند و می‌فرماید:

مهربانی و ملاطفت در رفتار ممکن است برخاسته از محبّت قلبی نباشد و دلیل‌های دیگری همچون دل‌سوزی و ترحم، احساس وظیفه یا اطاعت داشته باشد.

بنابراین میان مودّت و دوستی قلبی با مهربانی و ملاطفت رفتاری، نوعی ملازمه برقرار است و وجود احساسات قلبی نسبت به دیگری، او را به تبعیت از محبوب و جلب خشنودی او وادار می‌سازد، اما این ملازمه یک‌طرفه است؛ یعنی محبّت غالباً موجب رفتاری توأم با مهربانی و خیرخواهی می‌شود اما رفتارهای محبّت‌آمیز ممکن است برخاسته از محبّت قلبی نباشد، ازاین‌رو می‌تواند متعلَقِ امر خدا قرار گیرد. نتیجه آن که انسان مؤمن حتی اگر در قلبش نسبت به برادر ایمانی خود محبّت نیابد، همچنان موظف به مهربانی با اوست و نرمی و دستگیری از او از عهده‌اش ساقط نمی‌شود.

بر اساس آنچه گذشت، ملاطفت و مهربانی با هم‌نوعان در صورتی که محبّت قلبی هم وجود نداشته باشد، ممکن و شدنی است؛ زیرا رفتار محبّت‌آمیز در اختیار انسان است و او می‌تواند بی آن که نسبت به دیگری احساسات مثبت قلبی داشته باشد، با او مهربانی کند و نسبت به او رفتاری خیرخواهانه داشته باشد و برای این رفتار خود، خشنودی خداوند را قصد کند. پس این نوع رفتار نسبت به مؤمنان، ضرورت و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و با استفاده از متون فراوان قرآنی و روایی، می‌توان آن را تکلیف به شمار آورد.

ملاطفت و مهربانی در رفتار، مصادیق بسیاری دارد. خوش‌رویی، ادب در رفتار و گفتار، احترام، فروتنی، از رفتارهای کم هزینه‌ یا بی‌هزینه است که از عهده همگان بر می‌آید و هر کسی با در پیش گرفتن این