هر سفیهی لازم می‌شمارند. سپس آیه در ادامه، سرپرستانِ اموالِ یتیمان را به دو گروه غنی و فقیر تقسیم کرده است و غنی را با عبارت (فَلْیسْتَعْفِف) از تصرف در اموال آنان به نفع خود نهی می‌کند و آنها را به پاک نگه داشتن دامن خویش از اتهام به اکل مال یتیم و سفارش می‌کند؛ هر چند در نگهداری و سرمایه‌گذاری سودآور آن اموال اقدام کرده باشند؛ و فقیر را با تعبیر (فَلْیأْکلْ بِالْمَعْرُوفِ) فقط به اندازه برداشتن دستمزد متعارف خود به خاطر تلاشی که برای نگهداری و سرمایه‌گذاری آن انجام می‌دهد مجاز می‌شمرد. از تعابیر بسیار ظریف و دقیقی که در این آیه وجود دارد می‌توان به عبارت (فَادْفَعُوا إِلَیهِمْ أمْوالَهُم) اشاره کرد. کلمه «ادفعوا» به معنای «دفع کنید» ناظر به دو معناست: یکی پس دادن اموال آنان پس از آن که به حدّ بلوغ و رشد کافی برای تصرّف اموال خود رسیدند؛ دوم این که مال یتیم، فرصت مادی نیست تا آن را غنیمت بشماری و چشم طمع به آن بدوزی، بلکه ابتلایی دشوار است و همچون بلایی است که باید در اولین زمان ممکن آن را دفع کنی و دامان خود را از تصرف نابه‌جا در اموال یتیم و نیز متهم شدن به سوء استفاده از آن پاک نگه‌داری.^۱ به نظر می‌رسد علّت استفاده از این تعبیر^۲ که دو مرتبه در یک آیه به کار رفته است آن است که زمینه فساد و تباه ساختن مال یتیم برای سرپرست آن اموال به راحتی میسّر است و فرصت هر گونه سوء استفاده وجود دارد. لذا خداوند متعال هم با این تعبیر و هم در پایان آیه با توصیه به لزوم گرفتن شاهد هنگام باز پس دادن اموال یتیم خواسته است که

۱. دوری از مال حرام

یکی از ابعاد عفّت، پرهیز از مال حرام است. قرآن کریم در سوره نساء می‌گوید:

(وَ ابْتَلُوا الْیتامی‏ حَتَّی إِذا بَلَغُوا النِّکاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَیهِمْ أمْوالَهُمْ وَ لا تَأْکلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً أنْ یکبَرُوا وَ مَنْ کانَ غَنِیا فَلْیسْتَعْفِفْ وَ مَنْ کانَ فَقیراً فَلْیأْکلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذا دَفَعْتُمْ إِلَیهِمْ أمْوالَهُمْ فَأشْهِدُوا عَلَیهِمْ وَ کفی‏ بِاللَّهِ حَسیباً).^۱
یتیمان را بیازمایید تا هنگامی که به حدّ همسرگزینی برسند، اگر رشد آنها را دریافتید اموالشان را در اختیارشان بگذارید و از بیم آن که مبادا بزرگ شوند، اموالشان را با شتاب اسراف نکنید. بی‏نیاز باید خویشتندار باشد و نیازمند به طور متعارف از آن مصرف کند. به هنگام تسلیم اموالِ یتیمان گواه بگیرید و خداوند برای محاسبه کافی است.

این آیه به چگونگی نگهداری اموال یتیمان و پرهیز از سوء استفاده و آلوده کردن دامن خود به اکل مال یتیم توجه دارد. نگهداری مال یتیم و سفیه موضوع بحث ما نیست، فقط به بحث خودنگه‌داری و پاکدامنی از تصرف در اموال آنان به نفع شخصی خود می‌پردازیم. خداوند در این آیه ابتدا به لزوم سرپرستی اموال یتیمان و مراقبت از تلف شدن آن اشاره دارد که تا زمانی که صلاحیت لازم را برای تصرف در اموال خود نیافته‌اند این سرپرستی باید استمرار یابد. البته برخی از مفسران، لزوم سرپرستی اموال را فقط در مورد یتیم جاری نمی‌دانند و آن را در مورد