149
قرآن کتاب اخلاق

غالباً تمکن مالی بالایی ندارند و برای امور مهمی مانند ازدواج نیازمند کمک بزرگ‌ترها هستند.

همچنین مخاطب آیه که فرمود «و اگر تنگدست باشند خداوند از فضل خود آنها را بی‏نیاز می‏کند»۱ نیز دختران و پسران نیستند بلکه والدین آنان و یا ثروتمندان جامعه‌اند. با این عبارت، بزرگترها به‌ویژه پدران خطاب قرار گرفته‌اند و مکلف شده‌اند که نباید تنگدستی خواستگار موجب ترس و واهمه آنان شود و به دنبال آن از ازدواج جوانانشان جلوگیری کنند یا برای تحقق آن مانع ایجاد کنند؛۲ چرا که خداوند در آینده آنان را بی‌نیاز خواهد کرد. ازاین‌رو در این آیه، والدین هم در جهت یاری رساندن به جوانان برای ازدواج و هم برای سخت‌‌گیری نکردن و نیز نترسیدن از فقر آنان در آینده، سفارش شده‌اند. بنابراین خداوند وعده بی‌نیاز ساختن جوانان را پس از ازدواج می‌دهد، اما این وعده مسئولیت بزرگ‌ترها را در کمک و یاری جوانان در امر ازدواج سلب نمی‌کند. توجه به دیانت جوان و سخت‌گیری نکردن در موضوع مالی برای ازدواج، در کلام پیامبر خدا صلی الله علیه و آله این گونه آمده است: «هرگاه کسی به خواستگاری نزد شما آمد و دینداری و امانتداری او را پسندیدید، با ازدواج او با فرزندتان موافقت کنید؛ که اگر چنین نکنید، در روی زمین تبهکاری و فساد بسیار پدید خواهد آمد».۳ و

1.نور: ۳۲: (إِنْ یکونُوا فُقَراءَ یغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ).

2.ر.ک: التبیان فی تفسیر القرآن، ج‏۷، ص۴۳۲: «معناه لا تمتنعوا من إنکاح المرأة أو الرجل إذا کانوا صالحین، لأجل فقرهما، و قلة ذات أیدیهما».

3.میزان الحکمة، ح۸۰۳۵: «إذا جاءَکم مَن تَرضَونَ دِینَهُ و أمانَتَهُ یخطُبُ (إلَیکم) فَزَوِّجُوهُ، إن لا تَفعَلُوهُ تَکن فِتنَةٌ فی الأرضِ و فَسادٌ کبیرٌ».


قرآن کتاب اخلاق
148

نیست، پس مراد از اظهار زینت، اظهار محل آنها است؛ یعنی عضوی که به زینت آراسته می‌شود نباید برای نامحرمان آشکار شود. البته خداوند متعال از این حکم آنچه را که به طور عادی آشکار است استثناء کرده است و در روایت است که مقصود از «آنچه ظاهر است» صورت، دو کف دست و قدم‌هاست.۱

در ادامه آیه آمده است: (وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی‏ جُیوبِهِنَّ). مقصود از این جمله نیز پوشاندن سینه‌ها با آن جامه‏ای است که زنان سر خود را با آن می‌پوشانند. به هر روی، پوشاندن بدن از نگاه نامحرم و فرو بستن چشم از نگاه به نامحرم، راهی مهم برای حفظ عفت و پاکدامنی افراد جامعه است که مردان و زنان مسلمان بدان مکلف شده‌اند.

۲. ازدواج

دو آیه از سوره نور، ازدواج را یکی از مهم‌ترین راهکارهای عفّت و پاکدامنی به شمار آورده است. بر اساس این آیات، غریزه جنسی تأیید و نادیده انگاشتن یا سرکوب آن نفی ‌شده است. در آیه نخست، از توصیه خدا به همسر دادن دختران و پسران یا مردان و زنان مجرد،۲ خواه آزاد یا برده، استفاده می‌شود۳ که بزرگ‌ترها و متمکنان جامعه۴ برای ازدواج کسانی که بدون همسرند، می‌بایست پیش‌قدم شوند و آنان را یاری کنند. در این آیه بدان رو پسران و دختران مخاطب خدا نیستند که این گروه

1.همان، ص۱۵۶.

2.ر. ک: التبیان فی تفسیر القرآن، ج‏۷، ص۴۳۲؛ تفسیر الکاشف، ج‏۵، ص۴۲۰؛ ترجمۀ تفسیر المیزان، ج‏۱۵، ص۱۵۷.

3.ترجمۀ جوامع الجامع: ج۴، ص۳۰۹.

4.ر.ک: تفسیر الکاشف، ج۵، ص۴۲۰: «الخطاب للمسلمین جمیعاً، و الأمر هنا للاستحباب».

  • نام منبع :
    قرآن کتاب اخلاق
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59742
صفحه از 291
پرینت  ارسال به