وی در بخش دیگری به «رام ساختن قوه شهوت در موضوع خوردن و شهوت جنسی، چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت» تصریح و اشاره می‌کند «مقصود از تابع عقل بودن، نگه داشتن جانب اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط است».

در کتاب اخلاق اهل بیت: نیز آمده است: «عفّت، پرهیز و چشم‌پوشی از هر میل حرام و ناپسند مربوط به شکم و عورت، و رهایی از بندگی خوارکننده برابر شکم و شهوت جنسی است».^۱ مؤلف این کتاب معتقد است عفّت از برترین خصایص انسانی است که به کمال ایمان و شرافت انسان برخوردار از آن دلالت می‌کند و عزّتمندی و کرامت او را آشکار می‌سازد.

صاحب جامع السعادات با تصریح به این که معنای عفّت، اعتدال و میانه‌روی در قوه شهوت است، دو صفت «شره» و «خمود» را جانب افراط و تفریط قوه شهوت می‌داند و سپس مصداق اعتدال و میانه‌روی را در خوردن و غریزه جنسی به اختصار تبیین می‌کند. وی در خوردن، به دو اصل «رعایت لقمه پاک و حلال» و «پرهیز از پرخوری»، تأکید می‌کند و در غریزه جنسی رعایت دو اصل «فرو نشاندن میل جنسی از راه حلال» و «تکثیر نسل» را لازم می‌داند.^۲

واژه‌شناسی عفّت

«عفّت» در لغت به «خود‌داری» معنا شده است؛ خود‌داری از حرام،^۱ چیزی که حلال نیست،^۲ چیزی که شایسته نیست^۳ و خودداری از سؤال و درخواست از مردم.^۴ صاحبان تاج العروس و لسان العرب می‌نویسند: «عفّت یعنی خودنگه‌داری از چیزی که حلال و زیبا نیست و پست است».^۵ با توجه به معانی لغوی، عفّت، روی‌گردانی از خواهش‌های نفسانی، پاکی تن، پاکدامنی و خودنگه‌داری از تمام افعال حرام و زشت و ناپسند است.

معنای اصطلاحی عفّت

در علم اخلاق، معنای عفّت، به وسعت معنای لغوی نیست و بیشتر به خویشتن‌داری از شهوت جنسی و نیز خودنگه‌داری از مال حرام اطلاق شده است. مرحوم نراقی عفّت را این گونه معنا می‌کند:

عفّت، ملکه‌ انقیاد و رام شدن قوه شهوت در پیشگاه عقل است به گونه‌ای که تحت امر و نهی آن قرار گیرد؛ یعنی آن جا که عقل مصلحت می‌داند اقدام کند و آن جا که عقل در آن مفسده می‌بیند پرهیز کند و هیچ گاه با اوامر و نواهی عقل مخالفت نکند.^۶