در پایان، به رسم ادب بر خود فرض می‌دانم از همکارانی که در تتبّع و فیش‌برداری این اثر، مرا یاری رساندند، آقایان: حسین پسندیده، عبدالله عمادی و علی ملکوتی‌نیا و نیز از استادان گران‌قدر حجج اسلام آقایان: دکتر عبدالهادی مسعودی و دکتر علی‌ راد که زحمت ارزیابی اثر را بر عهده داشتند و همچنین مؤسّسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث بویژه رییس محترم آن، حضرت آیة الله محمّدی ری‌شهری که زمینه به ثمر نشستن این تلاش را فراهم آوردند، سپاس‌گزاری کنم و سلامتی و توفیق همیشگی آنان را از پروردگار متعال، مسئلت نمایم.

محمّدتقی سبحانی‌نیا

تابستان ۱۳۹۲

گستردة آن بکوشند و ضمن تهذیب نفس و اخلاق خویش در ارشاد و اصلاح اخلاق افراد جامعه، از هیچ تلاشی فروگذار ننمایند.

کتاب حاضر، کوششی خُرد و ناچیز در شرح و بسط معارف اخلاقی این کتاب سترگ است که با بهره‌گیری از احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله و معارف اهل بیت: و نیز با استفاده از دیدگاه-های مفسّران بزرگ به انجام رسیده است. در این اثر، آیات اخلاقی ثقل اکبر، با بهره‌گیری از بیانات ثقل اصغر،^۱ شرح شده است. گرچه گستردگی آیات اخلاقی، نگارنده را بر آن داشت هم از نظر موضوعی و هم در انتخاب آیات، گزینشی عمل کند و در گام نخست، با تقسیم ویژگی‌ها و صفات اخلاقی به دو دسته فضایل و رذایل، ابتدا به بحث در باره برخی از مهم‌ترین فضایل اخلاقی بپردازد. فضایل اخلاقی نیز به دو نوع فضایل اخلاقی فردی و فضایل اخلاقی مربوط به رفتارهای اجتماعی تقسیم شده و از هر یک از این دو نوع، چند فضیلت مهم مورد بحث قرار گرفته است. استفاده از قلمی ساده و روان به قصد بهره‌مندی عموم جامعه نیز از جمله رویکردهای نگارنده بوده است.

این گام نخست، در صورت یاری دو باره پروردگار متعال، با اثری دیگر که به بررسی رذایل اخلاقی با همین شیوه می‌پردازد، کامل‌تر خواهد شد. از این رو در نام‌گذاری آن، عنوان «قرآن، کتاب اخلاق (۱)» انتخاب شد. باشد که توفیق الهی یار شود و گام دوم در تکمیل آن نیز به انجام رسد! البته اقدام کامل‌تر، آن است که مجموعه فضایل و رذایل به بحث گذاشته شوند و دیدگاه‌های قرآن کریم استخراج گردند.