همچنین حضرت موسی علیه السلام به خضر نبی علیه السلام به صبر بر اطاعتش و عدم سرپیچی از فرمان او اشاره کرد و گفت: «اگر خدا بخواهد، مرا اهل صبر خواهی یافت و از فرمان تو سرپیچی نخواهم کرد».۱
ج ـ صبر بر خواهش‌های حلال نفسانی: قسم سوم از صبر بر ترک، صبر بر مشتهیات نفس است. این نوع صبر مربوط به مراحل عالی سیر و سلوک است؛ زیرا این نوع صبر، به مصیبت و یا گناه تعلق نمی‌گیرد، بلکه به اموری که انجام آن مباح اما مرجوح است تعلق می‌گیرد؛ یعنی رفتارهایی که ترک آن برای سلوک اخلاقی و معنوی انسان پسندیده‌تر است. این که انسان میلش به چیزی که حرام نیست سوق یابد، ولی نفس خویش را از چشیدن لذّت آن یا زیاده‌روی در آن بازدارد، نوعی صبر است که در جهت تقویت اراده و نیز سلوک معنوی تأثیر چشمگیری به جای می‌گذارد. قرآن کریم به آزمایش انسان توسط خداوند با نعمت‌ها و خوبی‌ها اشاره می‌کند و می‌فرماید: «و شما را به وسیله بدی و خوبی امتحان می‌کنیم و به سوی ما بازگشت خواهید کرد»۲ و «و این انسان وقتی پروردگارش او را امتحان می‌کند و به او کرم مینماید و نعمتش میدهد، میگوید: پروردگارم مرا گرامی داشته است».۳
به نظر می‌رسد صبر در مواهب و نعمت‌ها که بیشتر در بهره‌برداریِ کم و بهره‌رسانیِ زیاد متجلی می‌شود، بسیار دشوارتر از صبر هنگام فقر و نداری است؛ زیرا در صبر هنگام نداری، نوعی اجبار وجود دارد که انسان را به تحمل کاستی‌ها وادار می‌کند، اما در صبر بر ترک عمل هنگام
1.کهف: ۱۶۹: (قالَ سَتَجِدُنی إِنْ شاءَ اللَّهُ صابِراً وَ لا أعْصی لَک أمْراً).
2.انبیا: ۳۵: (وَ نَبْلُوکمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیرِ فِتْنَةً وَ إِلَینا تُرْجَعُونَ).
3.فجر: ۱۵: (فَأمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأکرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیقُولُ رَبِّی أکرَمَنِ).
