برای تفهیم این معنا، متعدد و متنوع است. گاهی علاوه بر بیان آگاهی خدا به تمام نهان و آشکار جهان، بازگشت تمام امور را به او یادآور می‌شود و می‌گوید:

(وَ لِلَّهِ غَیبُ السَّماواتِ وَ الْأرْضِ وَ إِلَیهِ یرْجَعُ الْأمْرُ کلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَ توکل عَلَیهِ وَ ما رَبُّک بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ).^۱
سرّ نهان آسمان‌ها و زمین از آن خداست و همه امور به او باز می‏گردد؛ او را بپرست و بر او توکّل کن که پروردگار از کردار شما غافل نیست.

همچنین گاهی تصریح می‌کند که خداوند برای جلب خیر و مصلحت بنده خویش، توانمند است و وکالت بنده خود را با حکمت کامل خویش به بهترین وجه ممکن به سرانجام می‌رساند. ازاین‌رو منافع حقیقی را می‌رساند و زیان‌های واقعی را دور می‌کند. لذا می‌فرماید: «هر کس به خدا توکّل کند، بداند که خدا در انجام وکالت بنده خویش، توانمند و حکیم است».^۲ سرانجام، گاهی کفایت توکّل بر خدا را خاطر نشان می‌کند و بی‌نیازی انسان‌ها از همه مخلوقات را پس از توکّل بر خدا، یادآور می‌شود و می‌فرماید: «هر کس بر خدا توکّل کند، خدا او را بس است؛ زیرا خداوند به خواست خویش می‌رسد و برای هر چیزی اندازه‏ای قرار داده است».^۳

گفتیم که وکالت خدا برای بنده این است که بنده به چیز دیگری نیاز نخواهد داشت و وکالت خدا برای او کافی است؛ اما این باور تنها در

(وَ ما لَنا ألأ نَتوکل عَلَی اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا وَ لَنَصْبِرَنَّ عَلی‏ ما آذَیتُمُونا وَ عَلَی اللَّهِ فَلْیتوکل الْمُتوکلونَ).^۱
چرا بر خدا توکّل نکنیم، و حال آن که او راه ما را به ما بنمود؟ و ما بر آزاری که به ما می‏رسانید صبر می‌کنیم و توکّل‌کنندگان، بر خدا توکّل کنند.

بر این اساس اگر به خدا توکّل نکنیم، چه عذری می‏توانیم داشته باشیم و حال آن که خدای تعالی ما را به راه‌هایمان هدایت فرمود و ما خود در دستیابی به نعمت هدایت دخالتی نداشته‏ایم؛ و چون خدای سبحان چنین نعمتی را که تمامی خیرها در آن است به ما ارزانی داشته، لازم است در سایر امور خود نیز بر او توکّل کنیم.^۲

۴. باور به توانمندی و قدرت خدا

با اعتقاد به سه مورد پیشین (مهربانی خدا با بنده‌اش، آگاهی او به خیر و صلاح انسان، و خیرخواهی‌ برای بنده خویش)، این پرسش به ذهن می‌آید که آیا او قدرت و توان لازم را برای جلب خیر و مصلحت بندگانش دارد؟ این پرسش به این دلیل مطرح است که مهربانی، آگاهی و خیرخواهی، برای توکّل کردن کافی نیست، بلکه قدرت و توانایی برای رسیدن به مطلوبِ موکّل نیز لازم است. این جاست که خدا در قرآن کریم بارها به توانایی و قدرتش تصریح، و بندگان خویش را به توکّل و اعتماد به ذات مقدسش دعوت می‌کند و آنان را از تمسک به بندگانی که خود محتاج، نادان و ناتوان و نیازمندند بر حذر می‌دارد. تعابیر قرآن کریم