پیش برد و به اهداف خود نایل گردید، منافع را به دست آورد و آسیبها و زیانها را دور کرد؟
در آموزههای اسلام، توکّل به خدای متعال، جایگاه بسیار ویژهای دارد. این معنا را از فراوانی آیات قرآن کریم که به موضوع توکّل پرداخته و به آن توصیه کرده میتوان استنباط کرد. در قرآن کریم هشت گروه نام برده شده است که خداوند با تعبیر «ان الله یحب» دوستی خود را به آنان اعلام داشته است۱ که توکّلکنندگان یکی از آن گروههای هشتگانهاند.۲ این موضوع، از اهمیت توکّل در نزد پروردگار حکایت میکند.
امام علی علیه السلام در حدیثی نقل کرده است که در شب معراج، پیامبر صلی الله علیه و آله از خداوند پرسیده است: «پروردگارا! برترین اعمال کدام است؟». خدای عزیز و جلیل فرموده است: «نزد من چیزی برتر از توکّل بر من و خشنودی به آن چه قسمت کردهام نیست».۳
همچنین توکّل، یکی از مقامات بلند عرفانی است و بیشتر عارفان مسلمان، یکی از مقامات اهل یقین را رسیدن به درجه توکّل به شمار آوردهاند که البته دست یافتن به آن در نهایت دشواری است؛ زیرا لازمه آن رسیدن به درجه بالایی از معرفت و یقین است. از ویژگیهای این درجه آن است که اسباب و وسایل را ببینی و از تدبیر و تلاش نیز مضایقه نکنی؛ با این حال فقط خدا را مؤثر اصلی بدانی و برای نیل به