حدّ عالی آن شکل می‌گیرد و نه دیگران به عزّتمندی او در حد کمال اعتراف می‌کنند. شاهد این برداشت، سخن امام علی علیه السلام است که می‌فرماید:

العلم عزّ، الطاعة حرز.^۱
دانش، عزّت (توانمندی) است و اطاعت (از خدا)، نگهدارنده.

همچنین در بیان دیگری می‌فرماید:

لا عزّ اشرف من العلم.^۲
عزّتی (توانمندی) برتر از دانش نیست.

بنابراین دانش، انسان را توانمند می‌کند، احساس خودتوانمندی را در درونش شکل می‌دهد، به او جرأت تصمیم‌گیری می‌دهد و تصمیماتش را خردمندانه و حکیمانه‌ می‌سازد. این توانمندی حکیمانه که منشأ آن علم و دانش است، باعث عزّت در نظر مردم و بلندی جایگاه در دیدگان آنان می‌شود. ازاین‌رو قرآن کریم نتیجه حاصل از دانش را توانمندی در نظر هم‌نوعان می‌داند و می‌فرماید:

(يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُوا مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَـٰـتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ).^۳
خداوند از بین شما آنان را که ایمان آورده‏اند و کسانی را که دانش‌ آموخته‏اند، به درجاتی بالا برد، و خداوند به آن چه عمل می‏کنید آگاه است.

دیگران، با خِردِ خویش از همه آنچه برای تشخیص درست لازم است بهره می‌جوید و آنها را ارزیابی و صحت و سقم آن را بررسی می‌کند. پس همچون موم، در دست دیگران رام نیست و صاحب رأی و نظر است. به این دلیل از امام علی علیه السلام نقل شده است که فرمود:

کم من ذلیل اعزّه عقله.^۱
چه بسیار ناتوانی که عقلش او را عزیز (توانمند) گرداند.

۴. دانش

احساس خودتوانمندی و ابراز نکردن نیاز به دیگری، همان عزّت نفس است. بنابراین آنچه این احساس را در درون انسان تقویت می‌کند و او را از ابراز عجز و نیاز نزد هم‌نوعان باز می‌دارد، از عوامل عزّت نفس به شمار می‌آید. یکی از مهم‌ترین اموری که توانمندی و استقلال فرد را نزد دیگران افزایش می‌دهد و او را از احساس خواری و خودکم‌بینی باز می‌دارد، دانش است که خود از عوامل و اسباب حکمت است. بی‌تردید کسی که اهل دانش است به راحتی تحت تأثیر اطرافیان قرار نمی‌گیرد و دانش او در بسیاری از اوقات او را از تسلیم شدن در برابر هر رأی و سخن باطلی باز می‌دارد. بنابراین دانش که موجب دانایی و حکمت است، خود از برترین عوامل توانمندی و در پی آن عزّت در نظر هم‌نوعان خواهد بود. آیات متعدد قرآن کریم عزّت خداوند را در کنار حکمتش قرار داده است^۲ که تداعی‌کننده تلازم این دو است؛ چه اگر حکمت نباشد، قدرت و توانایی کامل نمی‌شود، و نه عزّت نفس در