اخلاقی به شمار آورد. اکنون به تفصیل ارزش اخلاقی مثبت‌اندیشی یا خوش‌گمانی در هر یک از روابط انسان را بررسی می‌کنیم.
۱. خوش‌گمانی به خداوند
یکی از حوزه‌های ارتباطی انسان، رابطه او با خالق و پروردگارش است. اکنون پرسش این است که آیا از نظر اخلاقی می‌بایست به خداوند خوش‌گمان بود؟ آیا می‌توان موردی را فرض کرد که بنده بتواند به پروردگار خویش بدگمان باشد و در عین حال مورد مذمّت خدا و پیشوایان دینی قرار نگیرد؟
قرآن کریم دست کم در دو مورد، از بدگمانی برخی بندگان به خدا، انتقاد کرده است. در سوره فتح می‌خوانیم:
(وَ یعَذِّبَ الْمُنافِقینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِکینَ وَ الْمُشْرِکاتِ الظَّانِّینَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَیهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصیراً).۱
مردان و زنان منافق، و مردان و زنان مشرک را که به خدا بدگمان‌اند عذاب کند. بر گردشان بدی حلقه زند و خدا بر آنها خشم گرفت و لعنتشان کرد و جهنم را برایشان آماده کرد. و جهنم، بد سرانجامی است.
در سوره فصّلت، بدبینی دیگری نسبت به خداوند نکوهش شده است:
(وَ ذلِکمْ ظَنُّکمُ الَّذی ظَنَنْتُمْ بِرَبِّکمْ أرْداکمْ فَأصْبَحْتُمْ مِنَ الْخاسِرینَ).۲
