111
قرآن کتاب اخلاق

ختمی‌‌مرتبت صلی الله علیه و آله را از این طریق، مستحکم کرده و صبر و مقاومتش را افزوده است. در این میان، پیامبر صلی الله علیه و آله گاهی فقط به صبر کردن، آن ‌گونه که انبیای الهی صبر کردند، توصیه شده است۱ و گاهی سخن از انواع سختی‌هایی است که انبیا در برابر آنها شکیبایی ورزیدند تا به پیروزی رسیدند.۲ قرآن از اهداف یادکرد قصه‌های پیامبران را اطمینان‌بخشی پیامبر صلی الله علیه و آله و افزایش آستانه شکیبایی آن حضرت دانسته، می‌فرماید: «و هر آنچه که از سرگذشت‏ پیامبران برایت می‏خوانیم برای آن است که دل تو را بدان محکم و استوار سازیم، و در شرح حال رسولان، آنچه حق و صواب است بر تو آمده و برای اهل ایمان نیز پند و عبرت و تذکر باشد».۳

از این روش قرآنی، در امور دنیوی نیز می‌توان بهره جُست؛ چرا که همواره در پیرامون خود افرادی که با کوشش و تلاش به موفقیت‌های کوچک و بزرگ دست یافته‌اند فراوانند. بی‌گمان صبر و شکیبایی در راه رسیدن به هدفشان، کلید موفقیت آنان است. پس با الگوگیری از این افراد موفق و تلاش و صبر آنان می‌توان علاوه بر استفاده خود، دیگران را نیز دلگرم کرد و بر شکیبایی و مقاومت آنان برای رسیدن به اهدافشان افزود.

1.احقاف: ۳۵: (فَاصْبِرْ کما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ)؛ صبر کن چنانکه پیمبران اولو العزم صبر کردند.

2.انعام: ۳۴: (وَ لَقَدْ کذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِک فَصَبَرُوا عَلی‏ ما کذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّی أتاهُمْ نَصْرُنا وَ لا مُبَدِّلَ لِکلِماتِ اللَّهِ وَ لَقَدْ جاءَک مِنْ نَبَإِ الْمُرْسَلینَ)؛ پیش از تو نیز پیمبرانی تکذیب شدند و بر تکذیب شدن و آزار دیدن شکیبایی کردند تا نصرت ما بایشان رسید، کلمات خدا تغییر پذیر نیست، و اخبار پیمبران بسوی تو آمده است.

3.هود: ۱۲۰: (وَ کلاًّ نَقُصُّ عَلَیک مِنْ أنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَک وَ جاءَک فی‏ هذِهِ الْحَقُّ وَ مَوْعِظَةٌ وَ ذِکری‏ لِلْمُؤْمِنینَ).


قرآن کتاب اخلاق
110

شکیبایی برایش آسان است؛ زیرا اطمینان دارد به مقصود خود یا بهتر از آن نایل می‌شود. بنابراین انسان مؤمن، صبر را جزئی از عمل خود در مسیر رسیدن به هدف می‌داند و هرگز دست از آن برنمی‌دارد و شکیبایی قرین تمام تلاش‌های او خواهد بود. وعده‌هایی که برای پاداش صبر داده شد از یک سو، و توصیه‌هایی که خدا در قرآن به تلاش‌گران داد از سویی دیگر، روح شکیبایی را در جسم و جان آدمی می‌دمد؛ آن گاه که می‌فرماید: «خداوند به زودی بعد از سختی‌ها، آسانی قرار می‏دهد.»۱ یا: «پس بدان با هر دشواری آسانی است و با هر سختی البته راحتی و آسانی است».۲

با توجه به آنچه گذشت، پیداست کسی که به نتیجه‌بخش بودن صبر اطمینان دارد، خود را نیز در محضر پروردگار خویش می‌بیند۳ و از یاری و همراهی خدا با صابران آگاه است،۴ و هرگز شکیبایی خویش را از دست نمی‌دهد. در مقابل، کسی که در انجام تکالیف شرعی و اخلاقی شکیبا نیست و در سختی‌های امور دنیوی نیز صبور نیست، نادانی‌اش نسبت به نتایج و عواقب صبر، او را به بلای بی‌صبری مبتلا می‌سازد.

۵. آگاهی از سرگذشت صابران

یکی دیگر از راهکارهای افزایش صبر، آگاهی از نتایج صبر صابران است. این شیوه را قرآن کریم به تکرار به کار برده و اراده حضرت

1.طلاق: ۷: (سَیجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یسْراً).

2.شرح: ۵ و ۶: (فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یسْراً).

3.طور: ۴۸: (وَ اصْبِرْ لِحُکمِ رَبِّک فَإِنَّک بِأعْینِنا)؛ و در برابر حکم پروردگارت شکیبایی کن که تو زیر نظر و مراقبت ما هستی.

4.انفال: ۴۶: (وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ)؛ صبوری کنید که خدا یار صابران است‏.

  • نام منبع :
    قرآن کتاب اخلاق
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    اتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59766
صفحه از 291
پرینت  ارسال به