1.. الکافي، ج۲، ص۶۲۳..

2.. حدّثنا محمد بن یحیی الکیسانی، قال: حدّثنا هشام البربری، قال: حدّثنا علی بن حمزة الکسائی، قال: حدّثنا موسی بن جعفر، عن أبیه جعفر، عن أبیه، عن علی بن الحسین، عن أبیه، عن علی، قال: سمعت رسول اللّٰه صلی الله علیه و سلم یقول‏: «لکلّ شی‏ء عروس، و عروس القرآن سورة الرّحمن جلّ ذکره» (الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج‏۹، ص۱۷۶)؛ الرحمن سمیت فی حدیث عروس القرآن أخرجه البیهقی عن علی مرفوعا (الإتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۵۴)؛ سورة الرحمن عز و جل: و سمیت فی حدیث أخرجه البیهقی، عن علی - کرم اللّٰه تعالی وجهه - مرفوعاً: «عروس القرآن»، و رواه موسی بن جعفر - رضی اللّٰه تعالی عنهما -، عن آبائه الأطهار کذلک، و هی مکیة (تفسیر الآلوسی، ج۲۷، ص۹۶:)؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۸، ص۲۳۸.

3.. مشهور مفسران این واژه را مترادف و هم معنای با نعمت دانسته‏اند (جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ج۸، ص۲۸۱)، اما محققان بر این مهم تاکید دارند که «آلاء» بر افعال شگفت‏انگیز و عظیم خداوند اطلاق می‏شود( ( و با مفهوم نعمت تفاوت دارد. فراهی با استنادات متعدد خود به اشعار جاهلی این معنا را اثبات کرده و دیدگاه مشهور مفسران را خلاف قرآن و اشعار عرب دانسته است (ر.ک: مفردات القرآن، ص۱۱ - ۱۲). برخی از محققان نیز «آلاء» را به کمال و اوج رساندن نهایت رحمت و عطوفت دانسته‏اند: «و تبیّن أنّ مفهوم الألی: لیس مرادفاً للنعمة، بل کلّ ما یعدّ من مصادیق الإکمال فی الرحمة و البلوغ فی العطوفة، سواء کان بالأمر أو بالتقدیر أو بالخلق أو بتهیّة الأسباب أو بالنظم أو بالنعم العمومیّة، ظاهرة أو باطنة، دنیویّة أو اخرویّة. و هذا المعنی یظهر عند التدبّر فی مصادیق الآلاء فی سورة الرحمن ... فمصادیق الآلاء فی تلک الآیات الکریمة مختلفة جدّا، و الجامع بینهما مفهوم الانتهاء فی الإحسان و البلوغ فی إظهار الرحمة و عدم التقصیر فیه» (التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، ص۱۲۴ - ۱۲۵).

1.. تحفة الأحوذی، ج۸، ص۱۷۳.

2.. ملا صالح مازندرانی این قول را چنین گزارش می‏کند:‏ و قیل: قوله «لم یر مثلهن»، معناه أنه لم یکن سورة آیاتها کلّها تعویذ من شرّ الأشرار غیرهما، و لذا کان النبی صلی الله علیه و اله یتعوذ من شرّ الجن و الإنس بغیرهما فلما نزلتا ترک التعوذ بما سواهما و لما سُحِرَ استشفی بهما (شرح أصول الکافی، ج۱۱، ص۶۵).

3.. باب فضل قراءة المعوذتین: قوله صلی الله علیه و سلم: ألم تر آیات أنزلت اللیلة لم یر مثلهن قط (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلْفَلَقِ) و (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ) فیه بیان عظم فضل‏هاتین السورتین (شرح صحیح مسلم، ج۶، ص۹۶ - ۹۷:)؛ و فی الحدیث بیان عظم فضل‏هاتین السورتین و فیه دلیل واضح علی کونهما من القرآن، و فیه أن لفظة قل من القران ثابتة من أول السورتین بعد البسملة و قد اجتمعت الأمة علی هذا کله (تحفة الأحوذی، ج۸، ص۱۷۳‏).

4.. شرح أصول الکافی، ج۱۱، ص۶۵.