کارکرد قرآنشناسی یکسان دیدهاند و چندان به تمایز اوصاف از اسامی قائل نشدهاند. در این پژوهشها معمولاً به تفسیر نامهای قرآن بر پایه آیات و روایات پرداختهاند.
در تعداد اسامی و اوصاف قرآن میان قرآنپژوهان دیدگاه یکسانی وجود ندارد و در بیشترین آمار تا نود اسم یا وصف را برای قرآن گفتهاند. برخی همانند جاحظ، جز قرآن اسم دیگری را نمیشناسد و برخی دیگر، کتاب، ذکر، فرقان، تنزیل را بر اسامی قرآن افزودهاند.۱ اسمشناسی قرآنی به دو گونه شیوه اثری و مستند به آیات قرآن و شیوه اجتهادی به شکل اصطیادی از نصوص، موضوعی دلکش و رایج میان محققان مسلمان است. عمده پژوهشهای انجام شده مبتنی بر اوصاف قرآن در قرآن بوده یا برآیند اجتهادات مؤلفان بوده است.۲
اسمشناسی قرآن به دلیل ابتنای آن بر آیات قرآن موضوع بحث ما نیست و قصد ما اشاره به این مهم بود که این بحث جایگاه خاصی در قرآنشناسی دارد. از این رو، موضوع این مبحث از کتاب مقصود از اسمشناسی روایی قرآن، شناخت اسامی و اوصاف آیات و سورههای قرآن مبتنی بر روایات معتبر است. این اسامی و اوصاف ناظر به تبیین برخی از ویژگیهای محتوایی، بیانی، کارکرد و خواص آیات و سورهها هستند و در گونه خاص و مستقلی از روایات قرآنشناسی قابل جانمایی هستند.
اینک در ادامه نمونههایی از این اسامی و اوصاف آیات و سورهها را به هدف نشان دادن استقلال و تمایز این گونه روایات از دیگر روایات قرآنشناسی بررسی و تحلیل میکنیم. پُر واضح است که پرداختن به بازشناسایی و تحلیل اسامی و اوصاف تمامی آیات و سورههای قرآن خود نیازمند مجالی فراخ است که از حوصله و مقصد این نوشتار خارج است.
آیهشناسی
بر پایه روایات، شماری از آیات قرآن ویژگیهای خاص محتوایی، بیانی و خواص معنوی ویژه‌ای دارند که از سایر آیات ممتاز شدهاند. گاه این ویژگیهای برای دسته‌ای از آیات و گاه
