29
گونه‌شناسی احادیث قرآنی امامیه از نظریه تا تطبیق

حدیث و تفسیر اهل بیت‏ علیهم السلام نشر داده‏اند. از مهم‏ترین آن‏ها می‏توان به مقالاتی چون «طرحی نو در غنای احادیث تفسیری اهل بیت‏ علیهم السلام»، «تفسیر روایی به روایتی دیگر»، «نقش روایات در فهم آیات»، «روایات تفسیری شیعه: گونه‏شناسی و حجیت»، «روایات تفسیری ابن ولید»،... اشاره کرد. شایان ذکر است که بررسی آماری منشورات ‏دارالحدیث نشان می‏دهد که در میان مراکز پژوهشی و آموزشی ایران، ‏دارالحدیث نقش و سهم بالاتری در تولید علم در عرصه تفسیر روایی داشته است.

ج - طیف استادان رشته علوم قرآن و حدیث

شماری از استادان حوزوی و دانشگاهی ایران - که بعد از انقلاب تا کنون در رشته‏های علوم قرآن، علوم حدیث و تفسیر در دانشگاه‏ها تدریس داشتند - به اقتضای تدریس و تحقیق نگاشته‏هایی را بیشتر به شکل مقاله در گونه‏شناسی روایات تفسیری در مجلات مختلف منتشر کرده‏اند. جدی‏ترین مقالات و کتاب‏ها‏‏ در این عرصه از استادان دانشگاه‏های تهران، امام صادق‏ علیه السلام، علوم اسلامی رضوی، قرآن و حدیث، فردوسی مشهد، مؤسسه امام خمینی رحمه الله، دانشگاه قم و دانشگاه کاشان منتشر شده است. در این میان بیشترین پایان نامه‏های مرتبط با تفسیر روایی در دو دانشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قم به سامان رسیده است. در بخش بعدی به ارزیابی منشورات هر سه جریان یاد شده در گونه‏شناسی روایات تفسیری خواهیم پرداخت.

نظریه معیار

نظریه معیار نگارنده مبتنی بر یک ضرورت و رهیافت است که ابتدا به تقریر این دو مهم می‏پردازیم که در فهم نظریه نقش آفرین‏‏اند. سپس به طرح مؤلفه‏های اصلی نظریه خواهیم پرداخت. پیش‏تر در بخش پیشینه پژوهش گذشت که سه جریان پژوهشی در ایران بعد از انقلاب اسلامی به عرضه آثار علمی در تفسیر روایی پرداخته‏اند. بررسی نگرش آثار شاخص این سه جریان به گونه‏شناسی روایات تفسیری نشان‏گر این نتایج است:

- در بیشتر این پژوهش‏ها به مباحث نظری چون چیستی، اصول و قواعد گونه‏شناسی


گونه‌شناسی احادیث قرآنی امامیه از نظریه تا تطبیق
28

یا طرح را نیافته یا از رصد نگارنده پنهان مانده است‏‏‏، لکن جریان‏های شاخص و شناخته شده در این عرصه را بر پایه اشخاص و آثار برجسته می‏توان چنین معرفی کرد:

الف - طیف استاد ‏محمد‏ هادی معرفت رحمه الله

تفسیر الاثری الجامع اثر استاد ‏محمد‏ هادی معرفت رحمه الله - که تا کنون مجلداتی از آن نشر یافته است - ضمن پالایش و ارزیابی، به گزینش و عرضه روشمند روایات تفسیری نیز توجه دارد. هر چند از قلم ایشان نگاشته‌ای مستقل در موضوع گونه‏شناسی یافت نشد‏‏‏، لکن خود تفسیر الاثری الجامع و برخی نوشته‏های دیگر ایشان در شناخت دیدگاه وی در این عرصه سودمند هستند. برخی از شاگردان استاد و از جمله افرادی که همکار وی در پروژه تفسیر الاثری الجامع بودند، تحت تأثیر اندیشه‏های ایشان نگاشته‏هایی را در زمینه تفسیر روایی و از جمله گونه‏شناسی احادیث تفسیری نشر داده‏اند که در این طیف قرار می‏گیرند. از مهم‏ترین این نوشته‏ها می‏توان به کتاب‏ها‏یی چون آسیب‏شناسی‏ و روش‏شناسی‏ تفسیر معصومان‏ علیهم السلام، پژوهشی تطبیقی در روایات تفسیری فریقین، رابطه متقابل کتاب و سنّت،... اشاره نمود.

ب - طیف ‏دارالحدیث

استاد محمد محمدی ری‏شهری، با تأسیس مؤسسه علمی - فرهنگی ‏دارالحدیث در واقع نخستین نهاد پژوهشی و آموزشی تخصصی در حدیث‏‏پژوهی را در ایران راه اندازی کرد که امروز در قالب دو بخش پژوهشگاه و دانشگاه قرآن و حدیث، به پژوهش و آموزش در عرصه حدیث اهتمام جدی دارد. از جمله پروژه‏های مهم این مؤسسه تفسیر جامع روایی اهل بیت‏ علیهم السلام ‏‏است که با هدف عرضه روایات تفسیری معصومان علیهم السلام در حال انجام است و مجلدات ابتدایی آن نشر یافته است. همچنین، کتاب درآمدی بر تفسیر روایی جامع از استاد محمدی ری‏شهری به شکل مستقلی به موضوع گونه‏شناسی روایات تفسیری پرداخته است. به تناسب این تحقیقات برخی از ‏پژوهش‏گران ‏دارالحدیث نیز در موضوع تفسیر روایی و گونه‏شناسی روایات تفسیری مقالاتی را در مجلات تخصصی این مؤسسه، همانند علوم

  • نام منبع :
    گونه‌شناسی احادیث قرآنی امامیه از نظریه تا تطبیق
    سایر پدیدآورندگان :
    علي راد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1444
صفحه از 312
پرینت  ارسال به