قریش در عصر جاهلی می‏پردازد - به تفصیل داستان دزیده شدن غزال کعبه^۱ را گزارش کرده است. این سرقت به حیلت، تحریک و مشارکت ابو لهب^۲ (عموی پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله) با تعدادی از هم‌پیاله‏های ابولهب برای خرید شراب انجام شد. ابولهب بعد از مدتی طولانی که راز سرقت آشکار شد، از ترس بنی‏هاشم، از مکه متواری شد و به دایی‏های خود در قبیله مادری‌اش به نام خزاعه پناهنده شد. قریشیان تصمیم جدی داشتند که سارقان را یافته و مجازات نمایند؛ لذا بعد از یافتن خانه‌ای که غزال طلایی کعبه در آن شکسته شده بود، صاحب خانه به نام دییک را - که از همراهان ابولهب در سرقت بودند - دست بریدند:

۰.... أخذ دییک و ضبطوه من خلفه و مد یده ابن جدعان و أنحى علیه الشفرة و کانت کلیلة فحز کوعه حتى قطعها، فلم یلبث إلا یوما حتى مات...؛

دییک را گرفتند، و از پشت سر وی را بستند، ابن جدعان دست دییک را کشید و چاقوی تیز و عریض را بر دست وی نهاد که دراز نیز بود و با آن بر کف دست وی ضربه زد؛ به گونه‌ای که کف دستش را از انگشتان جدا کرد. بعد از آن دییک یک روز بیشتر‏ زنده نماند.^۳

این عبارت صریح در این معناست که قطع ید در عصر جاهلی از کف دست و چهار انگشت اصلی بوده است؛ زیرا تعبیر «فحز کوعه» قرینه‌ای روشن بر این مهم است که مکان ضربه زدن با چاقوی تیز و دراز، ناحیه کف دست بوده است و اگر مقصود قطع از مچ بود، نباید این تعبیر را به کار می‏برد. همچنین، تعبیر «مد یده‏» به طور طبیعی به کشیدن دست از ناحیه انگشتان انصراف دارد و این امر را برای تسهیل در جدا کردن انگشتان از ناحیه مفاصل متصل به کف دست انجام می‏دادند که گاه در شرایط عادی با بستن انگشتان به وسیله ریسمان نیز انجام می‏شد؛ اما گویی در این داستان به دلیل شتاب ابن جدعان وی به جای ریسمان، از کشیدن انگشتان دییک به سمت جلو بهره برده است.

گزارش اول

بغدادی در بیان احوالات دو تن از سارقان عصر جاهلی به نام‏های مقیس بن قیس عدی و مدرک بن عوف، ملقّب به درواسا - که توسط قریش دستشان قطع شد - اشعاری را از شاعری به نام مالک بن عمیلة گزارش می‏کند. محتوای این اشعار نشان می‏دهد در عصر جاهلی نیز قطع دست سارق فقط شامل انگشتان بوده است؛ روشن است که شعر جاهلی برآیند ‏فرهنگ و آیین‏های عرب دوره جاهلیت است و کارکردهای جامعه‌شناختی و دین‏شناسی‏ دارد. هر چند زبان شعر آمیخته به اغراق و استعاره است، اما در گزارش وقایع تاریخی مهم تا حدودی می‏توان اصل جریان را از بُن شعر و ذهنیت شاعر استخراج کرد. در بخشی از شعر مالک بن عمیلة چنین آمده است:

حمید آرزو کرد که ای کاش به دنیا نیامده بود * شبی که از ملیح انگشتانش جدا شد.

همچنین، شاعر در وصف حال درواسا، بعد از قطع دستش تصریح دارد که خون از ناحیه کف دست و مفاصل انگشتان وی سرازیر می‏شد:

۰.تسیل دما آرابه و کراسعه.^۲

در این شعر کلمه آرابه به انگشتان متصل به کف دست اشاره دارد. اصطلاح آراب سبعه به مواضع هفت‌گانه سجده نیز به کار رفته است^۳ و ابن حاج قناوی از عالمان اهل سنّت در قرن ششم هجری در تفسیر واژه المساجد در آیه (وَ أَنَّ ٱلْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ ٱللَّهِ أَحَدًا‏) از تعبیر آراب سبعه به همان معنای مواضع هفت‌گانه ازبدن انسان هنگام سجده استفاده کرده است.^۴

گزارش دوم

بغدادی در اثر دیگر خود، الممنق فی اخبار قریش- که به گزارش حوادث مهم و برجسته