برخي از اين پيامدها به صورت كلّي بيان شده‌اند، مانند: رنج و سختي، تنگي وضيق، شر و بدي، آفت و فساد و در آخر، هلاكت؛ امّا توجّه به گروه ديگری از سخنان معصومان علیهم السلام، فرايندي را به دست مي‌دهد كه مي‌تواند چگونگي منتهي شدن برخي لذّت‌جويي‌ها را به اين پيامدهاي منفي، روشن سازد. مثلاً امير مؤمنان علیه السلام در روايتي فرموده‌اند:
من أطاع نفسه فی شهواتها فقد أعانها علی هلكها.^۱
هر كس در شهوت‌هايش، از نفس خود پیروی كند، همانا او (نفسش) را در نابودی‌اش کمک كرده است.
در ضمن اين حديث، احاديث ديگر با دقّت خاصي، سرانجام لذّت‌جويي نامطلوب به نابودي را در موضوعاتي مانند: محروميت از سلامت جسمي و رواني، محروميت از درك معناي زندگي، محروميت از درك لذّات واقعي و محرومیت از آرامش اجتماعی بيان كرده‌اند. نوع اين محروميت‌ها خود، مراحلي دارند كه فرايند یاد شده را به روشني بيان مي‌كنند كه شرح آن را به جايگاهش موكول خواهيم كرد.
لذا بحث را بر مبناي دو گروه از احاديث گوهربار معصومان علیهم السلام، در دو عنوان كلّي، ادامه خواهيم داد:

الف. سرانجام خطرناک لذّترانی

يكي از ابزارهاي تربيتي، انذار و ترساندن از عواقب رفتار است. از آن‌جا كه انسان، فطرتاً از درد گريزان است، در برابر انذار متأثّر مي شود و از اين رو قرآن كريم نيز به عنوان كتابي جامع، پيامبران الهي را مجهّز به دو ابزار انذار و تبشير معرفي مي‌كند. آنچه در فرايند انذار، به طرف مقابل

است و از اين رو با ورود همان مقدار مواد به بدن نمي‌تواند از خود عكس العملي نشان دهد كه به حالتي لذّت‌بخش منجر شود. لذا فرد، غافل از اين پديده، ميزان مصرف بعدي را براي رسيدن به حالت دفعات اوّل، افزايش مي‌دهد. اين فرآيند، به همين گونه ادامه پيدا مي‌كند تا این که فرد، به یک شخص معتاد تبدیل می‌شود.
امّا اكنون، در باره مصرف مواد مخدّر چه چيزي به ذهنتان خطور مي‌كند؟ بعد از اين مراحل، نوبت به چيزهايي مي‌رسد كه هيچ مناسبتي با حالات خوشايند ندارند: رنج و سختي، شر و بدي، تنگي و ضيق، آفت و فساد و در آخر، هلاكت. هنگامي كه ابعاد مختلف اين پديده را بر مطالب پيشين تطبيق مي‌كنيد، ملاكي را كه از آن سخن گفتيم، به دست خواهيد آورد كه: اگر چه مصرف مواد مخدّر، لذّت‌بخش است، با این حال، به دليل پیامدهای منفي‌اش ملاك مطلوبيت را ندارد و نزد عقلا چنين لذّت‌طلبي‌ای مردود است. ممكن است بيان اين ملاك در قالب پيامدهايي مانند: رنج و سختي، شر و بدي، تنگي و ضيق، آفت و فساد و در آخر، نابودی، تا حدي در طرف مقابل، تأثيرگذار باشد؛ امّا زماني كه يك رفتار، چنین پیامدهای منفي و كلّي‌ای مانند رنج و سختي و ... داشته باشد، مي‌تواند تأثيرگذاري بيشتري داشته باشد.
به عبارت ساده‌تر، وقتي از مراحل اين هلاكت، مثلاً درد، طرد شدن از جامعه، مبتلا شدن به اختلالات رواني ـ اجتماعي، دچار شدن به بيماري‌هاي جسمي، مشكلات اقتصادي ناشي از مصرف مواد مخدّر و ... ياد مي‌شود، این مسئله براي افراد، ملموس‌تر خواهد بود.
در احاديثي كه برای بيان پيامدهاي منفيِ لذّت‌هاي نامطلوب آمده‌اند، همين روش، قابل مشاهده هست. با مراجعه به اين احاديث، مي‌بينيم كه