73
لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام

داده‌اند، پاداش خواهیم داد. هر کس، کار شایسته‌ای انجام دهد، مرد مؤمن باشد یا زن مؤمن، او را به حیاتی پاک، زنده می‌داریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام داده‌اند، خواهیم داد) .
حیات طیّبه، نظام هماهنگی است که لذّت‌های دنیوی در آن، بخشی از همان لذّت‌های خالص و پایداری هستند که ادامه آن، در سرای دیگر، نصیب انسان خواهد شد. از این رو، همان طور که در حدیثی از امیر مؤمنان علیه السلام آمد، لذّتی که انسان در دنیا تجربه می‌کند، از نوع همان لذّت‌های خالص اُخروی است، با این تفاوت که برای نمونه، ذرّه‌ای بسیار ناچیز از آن را در این دنیا، جهت هدایت و راه‌نمایی به انسان داده‌اند.

به سوی برترین لذّت پایدار

جمع‌بندی روایات در باب سعادت، نشان می‌دهند که ملاک سعادت و شقاوت در بینش انسانی ـ اسلامی، لذّت و رنج ابدی است، به این معنا که در تعالیم اسلام، در معنای سعادت و شقاوت، تغییری داده نشده است و در این زمینه، مفهوم جدیدی مطرح نمی‌شود که از درک و فهم مردم، به دور باشد؛ بلکه سعادت را به همان معنای رایج لذّت پایدارتر، و شقاوت را به معنای عرفی رنج و مشقّت بیشتر می‌داند؛ ولی در مصداق آن دو، تغییر می‌دهد، و چون لذائذ و آلام دنیوی، دوام و ثباتی ندارند، آلام ابدی جهان آخرت را به عنوان مصادیق صحیح و حقیقی سعادت و شقاوت، مطرح می‌کنند.۱
در بینش الهی، زندگی انسان، دو مرحله خواهد داشت: مرحله دنیا و مرحله آخرت. زندگی دنیوی انسان، نسبت به زندگی بی‌پایان وی،

1.. اخلاق در قرآن، ج ۱، ص ۳۲ ـ ۳۳.


لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
72

امّا آنچه مؤمنان را از غیر مؤمنان در لذّت‌طلبی متمایز می‌کند، در بیان مصادیق لذّت آنی و لذّت پایدار و تفسیر این مصادیق است. مؤمنان، بنا بر اعتقادشان، تفسیر مصادیق آنها را به راحتی قبول می‌کنند و نسبت به آنها، رضایت کامل دارند. لذا این مطلب که «رسیدن به لذّت‌های آنی را به از دست دادن لذّت‌های پایدار، یا دچار شدن به پیامدهای منفی آن نمی‌ارزد»، در حوزه اُخروی، برای مؤمنان، کاملاً روشن است. امام علی علیه السلام می‌فرماید:
لا توازی لذّة المعصیة فضوح الآخرة و ألیم العقوبات.۱
لذّتی که از معصیت، حاصل می‌شود با رسوایی آخرت و عذاب‌های دردناک، برابری نمی‌کند.
لذا دیدگاه مبتنی بر ایمان، در درازمدّت، نفس را چنان تربیت می‌کند که فرد، در پایبندی به شرع و عمل به آن، احساس ناراحتی نیز نمی‌کند و بویژه با توجّه به ابعاد تشویقی‌ای که اسلام، مدّ نظر قرار داده است، حالت رضایت و خرسندی نیز برای آنها حاصل می‌شود. این ویژگی، در حیات طیّبه‌ای که اسلام، آن را بر مبنای بهره‌مندی از لذّت‌های پایدار، به انسان عرضه داشته است، وجود دارد.
(ما عندکم ینفد و ما عند الله باق و لنجزین الذین صبروا أجرهم بأحسن ما کانوا یعملون. من عمل صالحاً من ذکر أو أنثی و هو مؤمن فلنحیینه حیوة طیبة و لنجزینهم أجرهم بأحسن ما کانوا یعملون.۲
آنچه نزد شماست، فانی می‌شود؛ امّا آنچه نزد خداست، باقی می‌ماند؛ و به کسانی که شکیبایی پیشه کنند، مطابق بهترین اعمالی که انجام

1.. غرر الحکم، ح ۱۰۸۶۶.

2.. سورۀ نحل، آیۀ ۹۴ ـ ۹۵.

  • نام منبع :
    لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی عباسی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8238
صفحه از 179
پرینت  ارسال به