71
لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام

پس اصل این قانون، یک قانون عقلایی است که «برای دستیابی به لذّت برتر و پایدارتر، باید گاهی بخشی از لذّت‌های آنی را به تعویق انداخت». همه عقلای جهان، این عبارت را درک می‌کنند. از طرف دیگر، شناسایی عواملی که به شادمانی انسان منجر می‌شود، کار آسانی نیست، به این معنا که لذّت و دنبال کردن آن، گاه ممکن است به شادکامی بینجامد؛ امّا همیشه چنین نیست. برای مثال، لذّت‌های کوتاه‌مدّت حاصل از لذّت سیگار کشیدن مکرّر یا مصرف سایر مواد به ناشادکامی بلندمدّت همراه با بیماری منجر می‌شود. اقدامات انتقام‌جویانه همراه با خشونت و برخی رفتارهای جنسی نامشروع، ممکن است با خشنودی آنی یا لذّت کوتاه‌مدّت، همراه باشد؛ امّا از پیامدهای اجتماعی، روانی یا جسمانی بلندمدّت، خالی نخواهد بود.۱
به هر حال، این نکته را نیز نباید فراموش کنیم که بخشی از لذّت‌جویی‌های ما که در سطح اجتماعی محقّق می‌شود، در گرو گروهی از محدودیت‌هایی است که به عنوان قانونمندی در جامعه، حکم‌فرماست. بنا بر این، رعایت قوانین شرعی و مدنی، مانند حفظ حجاب و چشم فرو بستن از نگاه‌های آلوده، زمینه را برای تحقّق لذّت‌جویی عاری از آلودگی‌ها، فراهم می‌سازد.
بنا بر این، این بحث، حامل این پیام است: ببین حالتی که الآن در آن شادمان هستی، نتیجه مقدّماتی است که قبلاً مهیّا شده است و این مقدّمات، اجزا و شرایط مختلفی داشته است. تو الآن به نتایج این مجموعه شاد هستی. بنا بر این، اگر به تو گفته می‌شود که: «از لذّت آنیِ امروز بپرهیز و به فکر تهیّه زمینه شادکامی پایدار فردا باش»، کلامی غیر منطقی به نظر نمی‌رسد!

1.. روان‌شناسی مثبت، ص ۵۶.


لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
70

که از پیش طرّاحی شده، آشکار می‌شود. آن چیزی که در این بازی، همگان را به وجد می‌آورَد، ریخته شدن مهره‌هاست؛ ولی برای چند لحظه، و بعد، تمام! جالب این که همین چند لحظه هیجان، آن قدر در افراد، انگیزه ایجاد می‌کند که ساعت‌ها برای چیدن مهره‌ها، وقت صرف می‌کنند.
بیایید با این مثال، به واقعیّات زندگی برخی، نگاهی دقیق بیندازیم. عجیب این جاست که این گروه، درست برعکس این بازی، عمل می‌کنند. اوقات لذّت‌بخش را می‌جویند؛ ولی برای رهایی از پیامدهای منفی شهوت‌رانی نمی‌توانند از لذّتی گذرا و فانی، چشم‌پوشی کنند تا چه رسد به این که در این راه، آن هم برای رسیدن به لذّتی پایدار، دچار سختی و مشقّتی لذّت‌بخش شوند. که البته، همچنان که امام باقر علیه السلام می‌فرماید، ارزش آن را دارد:
الجنّة محفوفة بالمکاره و الصبر، فمن صبر علی المکاره فی الدنیا دخل الجنّة، و جهنّم محفوفة باللذات و الشهوات فمن أعطی نفسه لذّتها و شهوتها، دخل النار.۱
بهشت، به امور ناخوشایند و شکیبایی بر این امور، پیچیده شده است. پس هر کس در دنیا، بر این امور، شکیبایی کند وارد بهشت می‌شود؛ و جهنّم، با شهواتْ پیچیده شده است. پس هر کس، نفسش را در رسیدن به لذّت‌ها و شهوت‌هایش رها کند، وارد آتش ]دوزخ[ خواهد شد.

1.. الکافی، ج ۲، ص ۸۹.

  • نام منبع :
    لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی عباسی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8666
صفحه از 179
پرینت  ارسال به