ـ که موجبات سعادت یا شقاوت آنان را فراهم نموده است ـ ، در آیه‌ای، احوال و جایگاه مردم سعادتمند در کسب لذّت پایدار، و احوال و جایگاه مردم در رنج و عذاب، توصیف شده است:
(فمنهم شقی و سعید، فأمّا الذین شقوا ففی النّار لهم فیها زفیر و شهیق خالدین فیها ما دامت السماوات و الأرض إلاّ ما شاء ربک إن ربک فعال لما یرید و اما الذین سعدوا ففی الجنة خالدین فیها ما دامت السموات و الارض الا ما شاء ربک عطاء غیر مجذوذ.
مردم، دو دسته‌اند: بدبخت و خوش‌بخت. بدبختان، تا آسمان و زمین هست، در آتش [دوزخ]، جاودان می‌مانند، مگر آنچه پروردگار تو بخواهد، که او هر چه بخواهد، می‌کند؛ و سعادتمندان، مادام که آسمان‌ها و زمین هستند، در بهشت، جاودان می‌مانند، مگر آنچه خدای تو بخواهد که این، بخششی قطع نشدنی است) .
بنا بر این، بهشت، این بخشش قطع نشدنی، جایگاه افراد سعادتمند است. این جایگاه، ویژگی‌هایی دارد که در آیات دیگری نیز بیان شده است:
(مثل الجنة التی وعد المتقون فیها أنهار من ماء غیر ءاسن و أنهار من لبن لم یتغیر طعمه و أنهار من خمر لذة للشاربین و انهار من عسل مصفی و لهم فیها من کل الثمرات و مغفرة من ربهم.^۱
بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده، در آن، نهرهایی از آب

مؤمن، ناشی از روح ایمان و عقیده اوست؛ زیرا در هر حالی از فقر و تهی‌دستی یا ثروت و بی‌نیازی واقع گردد، می‌داند. در این حال، وظیفه‌ای دارد و آن وظیفه را به خوبی انجام می‌دهد. این است که عجیب‌ترین چیزها، حالتی است که مؤمن به خود می‌گیرد، که همه پیشامدها و سختی و سستی‌ها برایش خیر و سعادت می‌شود».
در آخر امام علیه السلام، این گروه را چنین نصیحت فرمود: «ای گروه! از این راه ناصواب (صوفیگری) دست بردارید و خود را به آداب واقعی اسلام، متأدّب کنید. از آنچه خدا، امر و نهی کرده، تجاوز نکنید و از پیشِ خود، دستور نتراشید. در مسائلی که نمی‌دانید، مداخله نکنید. علم آن مسائل را از اهلش بخواهید ... جهالت را رها کنید که طرفدار جهالت، فراوان است، بر خلاف دانش که طرفداران کمی دارد». خداوند فرموده است: (بالاتر از هر صاحب دانشی، دانشمندی است) .
^۱

۲. شادکامی، در زندگی اُخروی

همان گونه که پیش از این اشاره شد، روی دوم سکّه سعادت، سعادت اُخروی است. آیات و احادیث فراوانی به این مسئله پرداخته‌اند و ابعاد مختلف آن را توضیح داده‌اند.
قرآن کریم، مردم را در یک تقسیم‌بندی، به دو گروه تقسیم کرده است: سعادتمند و شقی (بدبخت). گذشته از آثار اعمال این دو گروه