45
لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام

از این رو، ]خدای خالق، برای تحقّق این وعده‌ها[، سطح بسیار ناچیزی از لذّات خالص ]بهشتی[ را به انسان، نشان داد. از این رو، لذّات دنیا را به او چشاندْ و برای تحقّق آن تهدیدها، سطح بسیار ناچیزی از دردهای خالص [جهنّم] را به وی، نشان داد. لذا [ناراحتی‌ها و] دردهای دنیا را به او چشانْد. این امر، از آن جهت بود که انسان، به وسیله درک لذّات دنیا، به لذّات پایدار بهشت که با هیچ درد و سختی‌ای درآمیخته نیست، راه‌نمایی شود و با درک دردهای دنیایی نیز به چگونگی دردهای خالص و دردناک [آتش] جهنّم که با هیچ خوشی‌ای در نیامیخته است، راه‌نمایی شود.
به همین خاطر، می‌بینیم که نعمت‌ها و بهره‌های دنیایی، همیشه با سختی‌، و خوشی‌های آن، با اندوه‌ همراه‌اند؛ چرا که لذّت‌های دنیا، هدف نیستند. اگر چه نعمت‌ها و بهره‌های سالم دنیایی، بخشی از سعادت بشر محسوب می‌شوند، امّا وسیله‌ای برای راه‌نمایی شدن به لذّت‌ها و سعادت پایدارند.
پس معلوم می‌شود لذّتی که انسان، آن را درک می‌کند، ذرّه‌ای ناچیز از لذائذ ناب سرای دیگر است. لذا معقولانه این است که به این امور ناچیز، سرگرم نشود. مهم، این است که با درک آن، از چگونگی این حالت خوشایند، آگاهی پیدا می‌کند تا از مسیر شادکامی در زندگی دنیا، به شادکامی و لذائذ پایدار، نائل شود.


لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
44

تشتهیه أنفسهم و تلذّه أعینهم، و الترهیب لا یکون إلّا بضدّ ذلک، ثم خلقهم فی داره و أراهم طرفاً من اللذّات لیستدلّوا به علی ما ورائهم من اللذّات الخالصة التی لا یشوبها ألم، ألا و هی الجنّة: و أراهم طرفاً من الآلام لیستدلّوا به علی ما ورائهم من الآلام الخالصة التی لا یشوبها لذّة، ألا و هی النار: فمن أجل ذلک ترون نعیم الدنیا مخلوطاً بمحنها، وسرورها ممزوجاً بکدرها و غمومها.۱
... ای مردم! همانا خداوند ـ تبارک و تعالی ـ ، هنگامی که انسان را خلق کرد، اراده نمود که بر اساس آداب گران‌مایه و اخلاق شریف زندگی کند، و برای این که انسان، این آداب را رعایت کند و متخلّق به این اخلاق باشد، باید سود و زیان خویش را بشناسد. از این رو، ]خدای متعال[، سود و زیان آدمی را در قالب تکالیفی که شامل یک سری از اوامر و نواهی است، تعریف نمود. از طرف دیگر، طبع آدمی به گونه‌ای است که امر و نهی خدا، امتثال نمی‌یابد، مگر این که در او انگیزه‌ای در جهت این فرمان‌پذیری، ایجاد شود. ]خداوند،[ انسان را با وعده ]به بهشت[، به سوی انجام دادن اوامر ]الهی[، ترغیب نموده و با تهدید ]به جهنّم[، او را از انجام دادن محرّمات، ترسانده است.
وعده، همان نتیجه ترغیب است؛ یعنی وعده، محقّق نمی‌شود، مگر این
که انسان به سوی چیزی ترغیب شود، مانند تطمیع، نشان دادن خوشایندی بخشی از چیزی که باعث ایجاد تمایل به آن گردد؛ و تهدید ]به جهنّم[، همان نتیجه ترساندن است؛ یعنی تهدید ]به جهنّم[ محقّق نمی‌شود، مگر این که انسان، از چیزی ترسانده شود و ترساندن، نشان دادن بخشی از درد و ناراحتیِ مربوط به چیزی است که باعث اجتناب از آن شود.

1.. بحار الأنوار، ج ۵، ص ۳۱۶.

  • نام منبع :
    لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی عباسی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8670
صفحه از 179
پرینت  ارسال به