این، طبق فرمایش امام علی علیه السلام وجود انسانیِ انسان، بر اثر غلبه شهوات، در معرض مرض و بیماری قرار میگیرد.
امّا به خطر افتادن سلامت نفس، از جمله محرومیتهای ناشی از شهوترانی و لذّتجویی نامطلوب است که در این جا به بررسی چند حوزه آن میپردازیم.
ـ مبتلا شدن به اندوه و حسرت
اگر برای ارضای تمایلات انسان، ظرفی وجود داشت که میتوانست همه را در خود جای دهد و اگر دنیا آن قدر ظرفیت داشت که میتوانست لذّتی برتر و پایدار را به وی عطا کند، زندگی، واقعاً خیلی شیرین و خوشایند بود؛ امّا چنان که میبینیم، موانع زیادی، خواه محیطی و خواه درونی، وجود دارند که مخلّ ارضای کامل تمایلات و نیازها هستند. از همین رو، امیر مؤمنان علیه السلام میفرماید:
للمستحلی لذة الدنيا غصة.۱
برای کسانی که لذّت دنیا را حق خود میدانند، اندوه، باقی خواهد ماند.
از جمله این موانع ـ همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد ـ ، برخی محدودیتها و پیامدهای منفیِ مربوط به امیال و لذّتجوییهاست که موجب فشار روانی در فرد میگردند.۲ یکی از این فشارها به «ناکامی»۳ معروف است؛ زیرا این ناآرامیها یا ریشه در گذشته دارد، یا در حال، و یا در آینده. امّا عدم آرامش بشر در گذشته، همان حسرت