151
لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام

مَرکب لذّت‌جویی‌های نامطلوب، هوای نفس و شهوترانی است و از آن جا که هوای نفس نیز مَرکب آفات است، چنین لذّت‌هایی در حوزه محرّمات قرار می‌گیرند؛ امّا شخصی که برای چند لحظه لذّت‌جویی، به سوی مواد مخدّر و مشروبات الکلی و رفتارهای منحرف جنسی رو می‌آورد، باید بداند که بنا به فرمایش علی بن ابیطالب علیه السلام این هوس، دردی پنهان۱ و بدترین دردهاست۲ که علاوه بر روان، جسم او را در کام خود فرو برده است. این در حالی است که خود فرد، متوجّه نیست و زمانی به این موضوع پی می‌بَرَد که این درد، ظاهر و آشکار شود و سراسر تن و روانش را دردناک کند.
شاید چاقی را بتوان از جمله معضلاتی دانست که امروزه در مجامع علمی و پزشکی، منشأ بسیاری از امراض، معرفی شده است؛ امّا اصلی‌ترین موجب این معضل، پُرخوری است که طبق حدیث پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله مصداق شهوترانی بیان شده است. این مورد را حتّی می‌توان به عنوان یکی از موارد کم‌اهمیت شهوترانی، نسبت به معضلات خانمان‌سوز دیگر مطرح کرد. پیامبر صلی الله علیه وآله نسبت به پرخوری فرموده است:
إیاکم و البطنة من الطعام، فان العبد لن یهلک حتی یؤثر شهوته علی آخرته.۳
از پُرخوری (پر کردن شکم با غذا) بپرهیزید؛ چرا که هیچ گاه بنده خدا هلاک نمی‌شود مگر به واسطه ترجیح دادن شهوتش بر آخرتش.

1.. امير مؤمنان علیه السلام: «الهوی داء دفين»
(غرر الحكم، ح ۶۰۱).

2.. امير مؤمنان علیه السلام: «الإنقياد للشهوة أدوأ الداء»
(همان، ح ۱۴۵۸).

3.. کنز العمّال، ج ۳، ص ۲۳۳، ح ۶۳۰۹.


لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
150

لذّت‌جویی‌هایی، مصادیق حدیث بالا هستند و هیچ خیری در آنها نیست، جز درد و پشیمانی.
در احکام و آموزه‌های اسلام، دستورهایی در قالب حلال، حرام، مستحب، مکروه و مباح آمده است. علاوه بر این که تمام این احکام بر اساس دلیل و حکمتی جعل شده‌اند، بخش عمده‌ای از آنها ـ که مربوط به بهره‌مندی انسان از مواهب دنیوی است ـ ، دلیل و حکمتی بر مبنای فواید و ضررهای این مواهب است. محمّد بن سنان در نامه‌‌ای به امام رضا علیه السلام می‌نویسد: «مردم مکّه، گمان می‌کنند آنچه اسلام حلال کرده، تعبّدی محض نیست؟». یعنی در واقع، دستورهای اسلام، بدون دلیل است. امام در بخشی از فرمایش‌های خود می‌فرماید:
... ما آگاهی کامل داریم و می‌دانیم که آنچه خداوند ـ تبارک و تعالی ـ حلال کرده، صلاح و سعادت و بقای مردم در آن نهفته، و مردم به آن اشیاء حلال، نیاز دارند و چیزهای حرام، هیچ نیازی از سوی بندگان خدا نسبت به آنها وجود ندارد؛ چراکه موجب فساد هستند و مردم را به فنا و نابودی می‌کشانند ... پس چگونه احکام اسلام، بدون دلیل باشد؟! در حالی که خداوند حکیم، چیزی را حلال نکرد مگر آن که به مصلحت انسان و برای بدن او مفید بود، و حرام کرد آنچه را حرام شده، به خاطر آن که در آن، فساد و ضرر وجود دارد.۱

1.. «انا وجدنا کل ما احل الله ـ تبارک وتعالی ـ ، ففیه صلاح العباد و بقاءهم، و لهم الیه الحاجة لا یستغنون عنها. و وجدنا المحرم من الاشیاء لا حاجة للعباد الیه و وجدناه مفسداً داعیاً الی الفناء و الهلاک ... فکیف ان الدلیل علی أنه لم یحل الا لما فیه من المصلحة للابدان و حرم ما حرم لما فیه من الفساد»
(علل الشرائع، ج ۲، ص ۳۱۷).

  • نام منبع :
    لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی عباسی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8657
صفحه از 179
پرینت  ارسال به