147
لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام

إن الله تعالی جعل لكل نبی شهوة و إن شهوتی فی قيام الليل.۱
همانا خدای متعال برای هر پیامبری، شهوتی قرار داد و امّا شهوت من، در شب زنده‌داری [به عبادت] است.

سه. محرومیت از قرب به خدا

هیچ جایگاهی برای انسان برتر از قرب به پروردگار نیست. نزدیکی به خدا چیزی است که در هر عبادتی، به عنوان نیّت، شرط است. لذا در اهمیت این موضوع، همین بس که هدف از هر عبادتی که تشریع شده، قرب به خداست. این هدف برای گروهی که نزدشان، چیزی مهم‌تر از شکم و غریزه جنسی نیست، بسیار دور از تحقّق است. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
أبعد ما يكون العبد من الله ـ عزوجل ـ إذا لم يهمه إلا بطنه و فرجه.۲
دورترین موقعیت بنده از خدای ـ عزّ وجلّ ـ ، زمانی است که برایش چیزی مهم‌تر از ارضای شکم و غریزه جنسی نباشد.
دورترین موقعیت از خدا برای بنده، زمانی است که در حال گناه باشد. این موقعیت، زمانی فراهم می‌شود که انسان در دام شهوت می‌افتد. لذا طبق فرمایش امیر مؤمنان علیه السلام گناهی شدید‌تر از پیروی از شهوات نیست:
ليس فی المعاصی أشدّ من اتباع الشهوة فلا تطيعوها فيشغلكم عن الله.۳
در گناهان، شدیدتر از پیروی از شهوت [از نظر تأثیر] نیست. لذا

1.. كنز العمّال، ج ۷، ص ۷۸۵، ح ۲۱۴۰۱.

2.. بحار الأنوار، ج ۷۳، ص ۱۸.

3.. غرر الحكم، ح ۷۵۲۰.


لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
146

نظر مردم جلوه داده شده است. [در حالی که] اینها سرمایه زندگی پست است و سرانجام نیک نزد خداست.

دو. محرومیت از لذّت عبادت

انسان از هم‌نشینی با کسی که علاقه وافر در حد عشق، به او داشته باشد، لذّت می‌بَرَد و اگر از دیدارش برای مدتی ـ به هر دلیلی ـ محروم باشد، خود را به مسیری می‌کشانَد که اثری از معشوق در آن باشد. عاشق، در خلوت فراق دوست، از نجوا کردن با او نیز لذّت می‌بَرَد و هیچ چیز برایش لذّت‌بخش‌تر از این نیست.
عبادت، راهی است که از خدای تعالی نشان دارد و دل انسان را به سویش روانه می‌سازد. کسی می‌تواند از این اثر لذّت ببرد که دل را از هر جهت، روانه مسیر آن کرده است. لذا قلبی که اسیر هوای نفس است، راه به این مسیر ندارد. امام علی علیه السلام می‌فرماید:
كيف يجد لذّة العبادة من لا يصوم عن الهوی؟۱
چگونه برای کسی که از هوای نفس پرهیز نمی‌کند، لذّت عبادت ایجاد می‌شود؟
البته عبادت برای هر کسی شیرین نیست. این لذّت، از همان انواعی است که به سعی و تلاش نیاز دارد. مجاهده با نفس است که انسان را به جایگاهی می‌رساند که شهوتش رنگ دیگری پیدا می‌کند. هوایش در شب‌زنده‌داری و هوسش در نماز شب قرار می‌گیرد. از این رو، پیامبر صلی الله علیه وآله در باره خودشان می‌فرماید:

1.. مستدرك الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۱۵.

  • نام منبع :
    لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی عباسی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8529
صفحه از 179
پرینت  ارسال به