125
لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام

یذکر إلا أولوالألباب.۱
خداوند، به هر کس که بخواهد (و شایسته بداند) حکمت می‌دهد؛ و به هر کس که حکمت داده شود، خیر فراوانی به او عطا شده است. و جز خردمندان، (حقایق را درک نمی‌کنند و) متذکّر نمی‌شوند) .
طبق این آیه، حکمت، به خودی خود، منشأ خیر بسیار است. هر کس آن را داشته باشد، سعادتمند است و به شادکامی رسیده است؛ چرا که در معنای سعادت گفته شد: «سعادت، بركت و خير و سرور در امور است». لذا می‌توان گفت که حکمت، مستقیماً به سوی سعادت و شادکامی رهنمون است. از این رو، علّامه طباطبایی ذیل آیه یاد شده، در تفسیر حکمت می‌گوید:
حکمت، عبارت است از قضایای حقّه‌ای که مطابق با واقع باشد؛ یعنی به نحوی مشتمل بر سعادت بشر باشد، مثلاً معارف حقّه الهیه در باره مبدأ و معاد باشد و یا اگر مشتمل بر معارفی از حقایق عالم طبیعی است، معارفی باشد که باز با سعادت انسان سر و کار داشته باشد، مانند حقایق فطری که اساس تشریعات دینی را تشکیل می‌دهد.۲
حکمت، مانند علم که چراغ عقل است،۳ نیرویی است در کنار عقل که در گزینش راه درست، به او یقین و اطمینان می‌بخشد. بر اساس برخی احادیث، منظور از این «حکمت»، معرفت و بصیرت و آگاهی از

1..سورۀ بقره، آیۀ ۲۶۹.

2.. المیزان في تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۰۷.

3..امام علی علیه السلام: «العلم مصباح العقل»
(غرر الحکم، ح ۵۳۶).


لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
124

«استمنا» را در نظر برخی از نوجوانان و جوانان، بی‌ضرر جلوه دهند و برای نظر خویش، دلیل‌تراشی هم می‌کنند. در حالی که غیر از آموزه‌های دین اسلام، تحقیقات زیادی در باره ضررها و پیامدهای خانمان‌سوز این معضل، ارائه شده است.

ـ محرومیت از حکمت

بر اساس برخی روایات، یکی دیگر از محرومیت‌هایی که شیفتگی لذّات و شهوترانی به دنبال دارد، محرومیت از حکمت است، به طوری که امام علی علیه السلام می‌فرماید:
لا تسكن الحكمة قلباً مع شهوة.۱
در قلبی که همدم شهوت است، حکمت قرار نمی‌گیرد.
حکمت چیست؟ حکمت، به معنای نوعی اتقان و اطمینان قلبی و یا نوعی امر محکم و یقینی است. آن چنان‌که هیچ رخنه و یا سستی‌ای در آن وجود ندارد. حکمت، بیشتر در معلومات عقلیِ حق و صادق، استعمال می‌شود و معنایش در این موارد، این است که بطلان و کذب، به هیچ وجه در آن راه ندارد.۲ حکمت به این معنا، رسیدن به حق و حقیقت، به واسطه علم و عقل است.۳ از این رو، در قرآن کریم به عنوان «خیر کثیر» از آن نام برده شده است، آن‌جا که خدا می‌فرماید:
(یؤتی الحکمة من یشاء و من یؤت الحکمة فقد أوتی خیراً کثیراً و ما

1..غرر الحكم، ح ۱۰۹۱۵.

2..ترجمة المیزان، ج ۲، ص ۶۰۶.

3..اقتباس از المیزان، ج ۱۲، ص ۵۳۴.

  • نام منبع :
    لذّت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی عباسی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8281
صفحه از 179
پرینت  ارسال به