دارد که با شیفته کردن صاحبش، و سپس اسیر کردن او در فتنه‌ها، وی را به هلاکت نزدیک کند. لذا هر کس از نفس خود در شهوت‌هايش فرمان برد، در حقیقت، او را در راه هلاكتش كمك كرده است.^۱
هوای نفس، همه جا و همه وقت، آدمی را به ارضای شهوات دعوت می‌کند. ماهیت این دعوت، از نوع تمایلی است که همگی ما به تجربه لذّت داریم. با این تفاوت که اگر این میل، حالت افراطی به خود بگیرد و پای خویش را فراتر از هنجارها بگذارد، نشان از دعوت هوای نفس دارد. اگر دعوت هوای نفس، اجابت شود، زمینه تحریک شهوت فراهم می‌شود. شهوت، به مانند یک غارتگر و ويرانگر،^۲ وارد می‌شود. از آن‌جا که زوال عقل، بین هوای نفس و شهوت است،^۳ نیروی کنترل رفتار غارت می‌شود و از بین می‌رود. عادت‌های ناپسند، سراسر وجود فرد را فرا می‌گیرد. فرد پس از هر بار ارتکاب رفتار لذّت‌بخشِ ویرانگر، تصمیم بر ترک عادت می‌گیرد؛ امّا نمی‌تواند! زیرا قدرت خویشتنداری‌اش به علّت فرمان‌برداری از هوای نفس، تحلیل رفته و اعتماد به نفسش را از دست داده است. این پدیده، نه این‌که فقط به تحلیل قدرت خویشتنداری منجر شود؛ بلکه در حقیقت، جان فرد را ضعیف و ضعیف‌تر می‌کند. امیر مؤمنان علیه السلام می‌فرماید:
ضرام الشهوة تبعث علی تلف المهجه.^۴
برافروخته شدن شهوت، باعث تلف شدن جان می‌شود.

پیش از این درباره ارتباط دو مفهوم لذّت و شهوت، گفتيم كه شهوت، تحريك هيجاني نفس است به سوي آنچه حالت لذّت را به دنبال دارد؛ امّا لذّت، آن حالتي است كه نفس اصطلاحاً، هواي آن را مي‌كند، و اشتياق و آرزوي تجربه آن حالت را دارد.^۱ از اين رو مي‌توان گفت که مركب لذّت‌جويي‌هاي نكوهيده، هواي نفس و شهوت، نکوهیده هستند. لذا آنچه در برخي احاديث نسبت به لذّت‌طلبي نامطلوب، تحذير و انذار شده است، متوجّه هوا و هوس است. لذا در روایات آمده است که: هوا و هوس، انسان را نابود می‌کند.^۲ مهلك‌ترين چيزها هوای و هوس است.^۳ كسي كه از هوايش پیروی كند، خودش را به نابودي افكنده است.^۴
هوای نفس، میلی است که فرد را به سوی شهوات دعوت می‌کند، شهوت را برای فرد تزیین می‌نماید و آن را لذّت‌بخش نشان می‌دهد، غافل از این‌که در پس این زیبایی‌ها، نابودی در انتظار است. از این رو، امیر مؤمنان علیه السلام در باره آغاز و پایان شهوترانی می‌فرماید:
أوّل الشهوة طرب و آخرتها عطب.^۵
اوّل شهوت، خوشی است و آخرش هلاکت.
بنا به فرمایش امیر مؤمنان علیه السلام، کمتر پیش می‌آید که کسی آزمند و شیفته لذّت‌ها شود و به واسطه آنها نابود نشود؛^۶ زیرا هوای نفس، این قدرت را