مي‌افتد، سلامت آن را به خطر می‌اندازد و باعث گنديدگي، پوسيدگي، خرابي، تباهي و از بين رفتن آن مي‌شود.
انسان نيز در معرض آفت قرار دارد. آفاتي كه جسم انسان را تهديد مي‌كنند، همان بيماري‌هاي جسمي هستند كه انسان با دچارشان به آن، جسمش معيوب مي‌شود، تحليل مي‌رود و در برخي موارد، به نابودی وي منجر مي‌شود. به همين گونه، هر آنچه باعث فساد و پوسيدگي در روان آدمي شود، آفت روح به شمار می‌رود. يكي از آفاتي كه ممكن است هم روح و هم جسم انسان را به فساد و تباهي بكشاند، افتادن در دام شيفتگي به لذّات يا شهوتراني است. امير مؤمنان علیه السلام در اين باره مي‌فرمايد:
رأس الآفات الوله باللذّات.^۱
سرآمد آفت‌ها، شيفتگی به لذّت‌هاست.
كسي كه شيفته لذّت است و با سرعت به سوي شهوتش مي‌رود، باید بداند كه آفات شهوتراني نیز با همان سرعت، به سويش در حركت‌اند.^۲ اين آفات، همان عوامل فساد و پوسيدگي هستند كه وقتي در جايي رسوخ پيدا كنند، ريشه‌كن كردن آنها، آسان نيست و چه بهتر اين‌كه منشأ آفت‌ها، يعني شيفتگي به لذّت، شناخته شود و زمينه نفوذ آن برطرف گردد.
همان گونه كه در معناي شيفتگي (وَلَه)^۳ بيان شده، وقتي انسان، شيفته چيز خوشايندی مي‌شود، از شدّت ميل به آن، عقل خود را از

با اين مقدّمه مي‌توان گفت كه بزرگ‌ترين فتنه‌ها مي‌توانند بيشترين خطر را براي انسان داشته باشند. لذا ضروري است كه انسان نسبت به شهوت ـ به عنوان بزرگ‌ترين فتنه ـ احساس خطر بيشتري داشته باشد. امير مؤمنان علیه السلام در باره اين خطر می‌فرماید:
لا فتنة أعظم من الشهوة.^۱
هيچ فتنه‌ای، بزرگ‌تر از فتنه شهوت نيست.
امّا نیرویی كه آدمي را به سوي اين فتنه مي‌كشانَد، همان هواي نفس است؛ ميلي كه فرد را به سوي خواهش‌هاي نامشروع شهوت مي‌كشانَد. اگر فتنه، زمينه ابتلاي انسان به محنت و عذاب را فراهم مي‌سازد، اميال و گرايش‌هاي نفساني، مسير وارد شدن او به گرداب فتنه‌ها را هموار مي‌سازد. از اين رو علی علیه السلام می‌فرماید:
الهوی مطیة الفتنه.^۲
هوس، مَركب فتنه است.
در حقيقت، ديگر خطراتي كه در اين باره گوشزد شده‌اند، به نوعي، پيامدهاي وارد شدن به فتنه شهوتراني هستند.

۴. ابتلا به آفت و فساد

آفت، چيزي است كه اگر در جايي قرار بگيرد، باعث فساد مي‌شود.^۳ لذا وقتي گياهي به آفتْ مبتلا مي‌شود، به دنبال آن، فساد و از بين رفتن آن گياه انتظار مي‌رود. به اين ترتيب، هنگامي كه آفتي به جان گياهي