مبتلا شدن به شُبهات و مکروهات و پس از آن، وارد شدن به محدوده خطّ قرمز محرّمات شود.
مَثَلی که مرحوم مجلسی، در ضمن بیان حدیثی^۱ ، آورده در این باره، بسیار به این مطلب، نزدیک است: شتری که بیشتر اوقات، گِرد آتش می‌گردد و نزدیک است که در آن بیفتد:
لکن إطاعة النّفس فی أکثر ما تشتهیه قد ینجرّ إلی إرتکاب الشُّبهات و المکروهات، ثمّ إلی المحرّمات، و من حام حول الحمی أو شک أن یقع فیه.^۲
نتیجه این که، طبق بیان مرحوم مجلسی، نکوهش مطلقِ هوا و هوس، به سه جهت می‌تواند باشد:
۱. این که غالباً آنچه نفس، بدان تمایل و اشتها پیدا می‌کند، با چیزهایی که عقل می‌پسندد و انتخاب می‌کند، مخالف است.
۲. این که مراد از نفس، در این جا، نفسی است که به بدی‌ها عادت کرده است؛ همان نفسی که به فساد و بدی فرا می‌خواند. در قرآن کریم، از آن به «نفس امّاره»، تعبیر شده است.^۳ (إن النفس لامارة بالسوء إلّا ما رحم ربی إن ربی غفور رحیم.^۴
نفس خود را تبرئه نمی‌کنم؛ چرا که نفس، همواره به بدی فرمان

فرد، سلب می‌کند. امیر مؤمنان علی علیه السلام، ساز و کار عمل نفس امّاره را در جهت فریب دادن انسان، بدین گونه بیان می‌دارد:
النفس الأمّارة المسولة تتملّق تملّق المنافق، و تتصنّع بشیمة الصدّیق الموافق، حتّی إذا خدعت و تمکّنت تسلّطت تسلّط العدو، و تحکّمت تحکم العتو، فأوردت موارد السوء.^۱
نفس امّاره که به بدی‌ها فرمان می‌دهد و ظاهر چیزها را می‌آراید، همچون منافق، چاپلوسی می‌کند و خود را دوستی سازگار و دلسوز، جلوه می‌دهد و همین که فریب داد و بر انسان دست یافت، مانند دشمن بر او مسلّط می‌شود و با خودخواهی و قلدری، فرمان می‌راند و فرد را به جایگاه‌های بدی ]و هلاکت[ می‌کشانَد.
این کارکرد نفس، همان چیزی است که شیطان می‌خواهد. لذا زمانی که با جلب اعتماد نفس، زمینه برای حضور او فراهم شد با وسوسه‌های خود، وارد می‌شود و کار را تمام می‌کند:
إنّ نفسک لخدوع، إنّ تثق بها یقتدک الشیطان إلی إرتکاب المحارم.^۲
همانا نفس تو، بسیار فریبکار است. اگر به آن اعتماد کنی، شیطان، تو را به سمت ارتکاب حرام‌ها می‌کشانَد.
و به این صورت، نفس امّاره، در کنار وسوسه‌های شیطانی، تخیّلات و اوهام ساختگی خویش را موجّه جلوه می‌دهد. از این رو، اطاعت نفس، در بیشتر چیزهایی که هوای آن را می‌کند، ممکن است منجر به