۲ / ۴ ـ ۳
دعاى ختم قرآن
۴۵۳.مصباح المتهجّد:هر گاه امير مؤمنان عليه السلام قرآن را ختم مى كرد ، مى گفت:
«خداوندا! سينه ام را با قرآن گشايش بده و بدنم را با قرآن به كار گير و چشمم را با قرآن فروغ بخش و زبانم را با قرآن گويا ساز و تا زنده ام ، مرا در اين كار ، يارى كن! همانا هيچ توان و قدرتى نيست ، مگر به تو».
۴۵۴.امام على عليه السلام:حبيب من ، پيامبر خدا ، مرا دستور داد كه هنگام ختم قرآن ، چنين دعا بخوانم:
«خداوندا! از تو مى خواهم خشوع خاشعان ، اخلاص اهل يقين ، دوستى با نيكان ، شايستگى براى حقايق ايمان ، بهره مندى از هر نيكى ، سلامت از هر گناه ، لزوم رحمتت ، آمرزش هاى حتمى ات ، رسيدن به بهشت ، و رهايى از آتش را».
۴۵۵.امام سجّاد عليه السلام ـ در دعايش هنگام ختم قرآن ـ :خداوندا! تو مرا بر ختم كتاب خويش يارى كردى؛ كتابى كه آن را روشنگر فرو فرستادى و آن را بر هر كتابى كه نازل كرده اى ، گواه و غالب قرار دادى و آن را بر هر سخنى كه برخوانده اى ، برترى دادى و آن را معيارى ساختى و با آن ميان حلال و حرامت جدايى انداختى؛ قرآنى كه با آن ، قوانين احكام خود را آشكار ساختى و كتابى كه آن را براى بندگانت تفصيل دادى و وحيى كه آن را بر پيامبرت محمّد ـ كه درود تو بر او باد ـ نازل كردى و آن را فروغى قرار دادى كه با پيروى از آن ، راه را از تاريكى هاى گم راهى و نادانى باز مى شناسيم ، و نيز درمانى براى هر كس كه از سر فهم و تصديق ، به آن گوش فرا دهد ، و ميزانى براى قسط كه زبانش از حق برنمى گردد و نور هدايتى كه بُرهان آن براى شاهدان ، خاموش نمى شود و پرچم نجاتى كه هر كس روش آن را پيروى كند ، گم راه نمى گردد و هر كس به دستگيره عصمتش بياويزد ، دست هاى هلاكت به آن نمى رسد.
خداوندا! حال كه با يارى بر تلاوتش ، سودمان بخشيدى و گره هاى زبانمان را با عبارت هاى نيكويش روان ساختى ، پس ما را از آنانى قرار ده كه آن را چنان كه سزاوار است ، رعايتش مى كنند و با اعتقاد به تسليم بودن در برابر آيات محكمش ، تو را بندگى مى كنند و به اقرار به متشابهات آن و دلايل روشن و روشنگرش ، پناه مى برند!
خداوندا! آن را بر پيامبرت محمّد صلى الله عليه و آله ، سربسته نازل كردى و دانش شگفتى هايش را به طور كامل به او الهام كردى و علمِ آن را با تفسيرش به ما ارث دادى ۱ و ما را بر آن كه از علم آن ناآگاه است ، برترى بخشيدى و ما را بر او نيرومند ساختى ، تا ما را فراتر از كسى سازى كه توان حمل دانش آن را نداشت.
خداوندا! آن گونه كه دل هاى ما را حامل حقايقش ساختى و با رحمت خويش ، شرافت و برترى آن را به ما آموختى ، بر محمّد ، كه زبان گوياى آن بود ، و بر خاندانش ، كه نگهبانان آن اند ، درود فرست و ما را از آنانى ساز كه معترف اند قرآن از سوى توست ، تا ترديدى در تصديق آن بر ما پيش نيايد و انحرافى از راه ميانه اش ، گريبانگيرمان نشود!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را از آنانى قرار بده كه به ريسمانش مى آويزند و از متشابهات ، به پناهگاه نگه دارنده اش پناه مى برند و در سايه بال رحمتش مى آرمند و با روشنى بامدادش راه مى يابند و به پرتو روشنگرش اقتدا مى كنند و از چراغ آن نور مى گيرند و از غير آن ، هدايت نمى جويند!
خداوندا! همان گونه كه با آن ، محمّد را نشانه اى براى راهنمايى بر خويش قرار دادى و با خاندانش راه هاى رسيدن به رضاى خود را روشن كردى ، بر محمّد و خاندانش درود فرست و قرآن را براى ما وسيله رسيدن به والاترين جايگاه هاى كرامت قرار بده ، و نيز نردبانى كه با بالا رفتن از آن به جايگاه ايمنى برسيم ، و سببى كه در عرصه قيامت با آن به سوى نجات گذر كنيم ، و وسيله اى كه با آن بر نعمت هاى سراى ابدى وارد شويم!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و به سبب قرآن ، سنگينى بارها[ى گناه ]را از دوش ما بردار و ويژگى هاى خوب نيكان را به ما عطا كن و ما را در پىِ آنانى روان كن كه در دل شب و ساعات روز به تلاوت و عمل به آن برخاستند تا با پاك كنندگى اش ، ما را از هر آلودگى پاك كنى و ما را در پىِ آنانى روان سازى كه از نورش روشنى گرفتند و آرزو ، از عمل ، مشغولشان نساخت تا آنان را با فريب هاى غرورش از ميان بردارد!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و قرآن را در تاريكى شب ها مونس ما ، و در كشش ها و گذر وسوسه هاى شيطانى بر دل ، نگهدارمان قرار بده و آن را نگهدارِ گام هاى ما از رفتن به سوى گناهان ، و لال كننده زبانمان از فرو رفتن در باطل ـ بى آن كه آفتى يابد ـ ، و بازدارنده اعضايمان از ارتكاب جرائم ، و گستراننده طومارى كه غفلت از پندگيرى ، آن را در هم پيچانده ، قرار بده تا فهميدن عجايبش را و مَثَل هاى بازدارنده اش را كه كوه هاى استوار با همه صلابتشان از تحمّل آن ناتوان اند ، به دل هاى ما برساند!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و به سبب قرآن ، آراستگىِ ظاهرمان را تداوم بخش و آن را مانعى در برابر رخنه وسوسه ها به سلامت درونمان ، قرار ده و با آن ، آلودگى دل هايمان را بشوى و رشته هاى وابستگى را از ما بگسل ، و به سبب آن ، از هم پاشيدگى كارهايمان را سامان بخش و در هنگامه عرضه شدنِ ما به حضورت [ در روز واپسين] ، با آن همه تشنگى ، گرماى قيامت ما را خاموش كن و در قيامت ، در روز وحشتِ بزرگ ، به سبب آن ، جامه هاى امن و امان بر ما بپوشان!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و به بركت قرآن ، كمبود ما را جبران كن كه تهى دست نباشيم و آسايش زندگى و فراوانى و گستردگىِ روزى را به بركت آن ، به سويمان روان گردان و با آن ، ما را از خوى هاى ناپسند و اخلاق پست دور كن و از پرتگاه كفر و انگيزه هاى نفاق نگه دار تا در قيامت ، پيشواى ما در رسيدن به خشنودى و بهشت تو گردد و در دنيا از خشم تو و تعدّى از حدود تو بازدارنده باشد و در حلال شمردن حلالش و حرام دانستن حرامش ، براى آنچه نزد توست ، گواه باشد!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و به بركت قرآن ، در هنگام مرگ ، سختى جان كندن و رنجِ ناليدن و به شماره افتادن نَفَس ها را بر ما آسان گردان ، آن گاه كه جان ها به گلوگاه مى رسند و گفته مى شود: «كيست كه شفا بخشد؟» ۲ ، آن گاه كه فرشته مرگ براى جان ستاندن ، از حجاب هاى غيبى چهره مى نمايد و از كمان مرگ ها ، تيرهاى وحشت جدايى را به سوى آنها پرتاب مى كند و از شرنگ مرگ ، جامى زهرآگين برايشان در هم مى آميزد و رفتن و كوچيدن ما به آخرت ، نزديك مى شود و كارها همچون گردن بند ، در گردن ها مى آويزد و گورها جايگاه ما تا روز ديدار (قيامت) خواهد شد!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و در آمدن ما را به سراى فرسودگى و ماندن درازمدّت ما را در ميان طبقات خاك ، بر ما مبارك گردان و گورها را پس از جدايى از دنيا ، بهترين منزلگاه هاى ما قرار بده و با رحمت خويش ، تنگناى گورهايمان را بر ما بگستران و ما را به خاطر گناهانِ هلاكت بارمان نزد حاضران در عرصه قيامت رسوا مگردان و به بركت قرآن ، در جايگاهى كه ما را بر تو عرضه مى كنند ، بر خوارى جايگاه ما ترحّم كن ، و به بركت آن ، لغزش قدم هايمان را در روز عبور از پل لرزان جهنّم ، ثابت بدار و به سبب آن ، تاريكى هاى قبر ما را پيش از رستاخيز ، روشن بگردان و ما را به بركت آن ، از هر اندوه روز قيامت و هراس هاى سخت آن روزِ دشوار ، نجات بده و در آن روزِ حسرت و ندامت ، آن روز كه چهره هاى ستمكارانْ سياه مى شود ، ما را روسفيد بگردان و محبّت ما را در دل هاى مؤمنان بيفكن و زندگى را بر ما دشوار مگردان!
خداوندا! بر بنده و فرستاده ات محمّد درود فرست ، آن سان كه رسالت تو را رسانْد و فرمان تو را آشكار نمود و براى بندگانت خيرخواهى كرد. خداوندا! در روز قيامت ، از ميان پيامبران ، پيامبر ما را ـ كه درود تو بر او و خاندانش باشد ـ برخوردار از نزديك ترين جايگاه در نزد تو ، و شفاعتش را پذيرفته تر از همه آنان و منزلتش را برتر از همه آنان ، و جاه و جلالش را بيشتر از همه آنان ، قرار بده!
خداوندا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست ، بنيان (دين) او را بلندمرتبه ساز ، بُرهانش را بزرگ بدار ، ميزانش را سنگين كن ، شفاعتش را بپذير ، وسيله اش را نزديك گردان ، چهره اش را سفيد ، فروغش را كامل ، و رتبه اش را والا بگردان و ما را بر روش او زنده بدار و بر آيين او بميران و ما را در راه و روش او به كار گير و در راهش پويا ساز و ما را از فرمان بردارانش قرار بده و ما را در زمره او برانگيز و ما را وارد حوض [ كوثر] بگردان و از جام او سيرابمان ساز!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست ؛ درودى كه به سبب آن ، وى را به بهترين خير و احسان و كرامتى كه از تو اميد دارد ، برسانى! همانا تو صاحب رحمت گسترده و بخششى بزرگوارانه اى.
خداوندا! او را به خاطر آنچه از رسالات تو تبليغ كرد و آيات تو را بر آنان خوانْد و براى بندگانت خيرخواهى كرد و در راهت جهاد نمود ، پاداش ده ؛ بهترين پاداشى كه به هر يك از فرشتگان مقرّب و پيامبران فرستاده و برگزيده ات داده اى! سلام بر او و خاندان پاك و پاكيزه اش و رحمت و بركات خدا بر آنان باد!
