ب ـ دعاى امام سجّاد عليه السلام
۲۵۸.امام سجّاد عليه السلام ـ در دعاى خويش ، آن گاه كه ماه رمضان وارد مى شد ـ :سپاس ، خدايى را كه ما را به حمد خويش راه نمود و ما را از ستايشگران خود قرار داد تا از سپاس گزاران نعمتش باشيم و براى آن ، به ما پاداش نيكوكاران را بدهد.
ستايش ، خدايى را كه دينش را به ما ارزانى داشت و ما را ويژه آيين خود ساخت و ما را در راه هاى احسان خويش راهى ساخت تا با منّت او آن را به سوى رضايتش بپوييم؛ ستايشى كه از ما بپذيرد و آن را از ما بپسندد. و ستايش ، براى خدايى است كه يكى از آن راه ها را ، ماه خودش رمضان قرار داد ، ماه روزه دارى ، ماه اسلام ، ماه پاك كننده ، ماه آزمون و پاكى ، و ماه عبادت «كه در آن قرآن نازل شده است ، براى هدايت مردم و نشانه هايى روشن از هدايت و فرقان» .
پس ، برترى آن را بر ماه هاى ديگر ، با احترام هاى فراوان و برترى هاى مشهور ، روشن ساخت. پس ، از روى بزرگداشت ، آنچه را در غير اين ماه ، حلال ساخته بود ، در اين ماه ، حرام كرد ، و از روى گراميداشت ، در آن از خوردنى ها و آشاميدنى ها بر حذر داشت و براى آن ، وقتى روشن قرار داد ، بى آن كه اجازه دهد كه از آن پيش افتند و نه مى پذيرد كه از آن ، تأخير اندازند.
سپس يكى از شب هاى آن را بر شب هاى هزار ماه ، برترى بخشيد و آن را «شب قدر» ناميد كه « فرشتگان و «روح» در آن شب ، با اذن پروردگارشان براى هر كارى فرود مى آيند» ؛ شبى سلامت با بركت پيوسته تا صبح دم ، براى هر كس از بندگانش كه بخواهد ، با هر حكم مسلّمى كه تقدير كرده باشد.
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و شناخت فضيلتش ، بزرگداشت احترامش و پرهيز (از آنچه بر حذرمان داشته اى) را به ما الهام كن و ما را با نگه داشتن اعضا از نافرمانى تو و به كارگيرى آنها در اين ماه بر آنچه خشنودت مى سازد ، بر روزه دارىِ آن يارى كن تا با گوش هايمان به آنچه بيهوده است ، گوش نسپاريم و با چشم هايمان شتابان به بازيچه ننگريم و دستانمان را به آنچه ممنوع است ، نگشاييم و با گام هايمانْ به سوى حرام ، راه نپوييم و شكم هايمان جز آنچه را حلال كرده اى ، در بر نگيرد و زبان هايمان ، جز آنچه را تو فرموده اى ، نگويد و جز در آنچه به ثوابت نزديكمان مى سازد ، نكوشيم و جز به آنچه از كيفرت نگهمان مى دارد ، نپردازيم! آن گاه همه اينها را پيراسته از رياى رياكاران و آوازه جويىِ آوازه جويان قرار بده تا كسى را شريك تو نگيريم و خواسته اى جز تو در اين ماه نجوييم!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و در اين ماه ، ما را بر اوقات نمازهاى پنجگانه آگاهى ده ، با آن حدودى كه خود مشخّص كرده اى و واجباتى كه لازم نموده اى و تكاليفى كه به آنها موظّف ساخته اى و اوقاتى كه تعيين كرده اى! ما را در اين ماه در مرتبه كسانى فرود آر كه به مراتب آن رسيده و اركان آن را نگهبان اند و آنها را در اوقاتش انجام مى دهند ، آن گونه كه بنده ات و فرستاده ات ـ كه درود تو بر او و خاندانش باد ـ در ركوع و سجود و همه آدابش، سنّت نهاده است، با كامل ترين وضو و روشن ترين و رساترين خشوع!
ما را در اين ماه ، توفيق ده كه به خويشانمان نيكى و احسان كنيم و با بخشش و عطا ، به همسايگانمان رسيدگى كنيم و اموال خويش را از حقوق ديگران جدا سازيم و با پرداخت زكات ، آنها را پاك كنيم و با كسى كه از ما بريده ، بپيونديم و با هر كه بر ما ستم كرده ، انصاف داشته باشيم و با هر كه با ما دشمنى كرده ، آشتى كنيم ، جز با آن كه در راه تو و براى تو با او دشمنى مى شود؛ چرا كه او دشمنى است كه هرگز با او دوستى نمى كنيم و از حزبى است كه هرگز با آن ، دلْ صاف نمى كنيم.
و [ توفيق ده كه] در اين ماه با كارهاى پاكى كه ما را به سبب آنها از گناهان ، پاك مى كنى ، به تو نزديك شويم و ما را در آن ، از اين كه عيب ها را از سر بگيريم ، نگاه دارى ، تا اين كه هيچ يك از فرشتگانت جز كمتر از آنچه از ابواب طاعتت انجام مى دهيم و انواع تقرّب ها كه به درگاهت مى جوييم ، به درگاهت نياورد.
خداوندا! از تو مى خواهم ، به حقّ اين ماه و به حقّ هر كس كه تو را در آن ، از آغاز تا انجامش ، عبادت كرده ، از فرشته اى كه مقرّب داشته اى يا پيامبرى كه فرستاده اى و يا بنده شايسته اى كه او را برگزيده اى ، كه بر محمّد و خاندانش درود فرستى و ما را در آن ، شايسته كرامتى سازى كه به دوستان خود وعده داده اى و آنچه را براى كوشايان در طاعتت مقرّر ساخته اى ، براى ما هم قرار دهى و ما را در زمره آنانى قرار دهى كه با رحمتت ، والاترين مرتبه بهشت را لايق گشته اند.
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را از انحراف در يكتايى ات ، كوتاهى در بزرگداشتت ، شك در دينت ، كورى به راهت ، غفلت از احترامت و فريب خوردن از دشمنت ، شيطان رانده شده ، دور بدار!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و اگر در هر شبى از شب هاى اين ماهِ ما ، عفو تو كسانى را آزاد مى كند يا گذشت تو آنان را مى بخشايد ، ما را هم از آن آزادشدگان قرار بده و ما را از بهترين ياران و اهل اين ماه قرار بده!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و با ناپديد شدن هلال اين ماه ، گناهان ما را محو كن و با پايان يافتن روزهاى آن ، پيامدهاى گناهان ما را به پايان بر ، تا در حالى اين ماه از ما بگذرد كه از گناهان ، پاكمان ساخته و از بدى ها جدايمان كرده اى!
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و اگر در آن به انحراف رفتيم ، راستمان كن و اگر كج رفتيم ، برپايمان دار و اگر دشمنت (شيطان) ، ما را احاطه كرد ، از چنگ او رهايمان ساز!
خداوندا! اين ماه را آكنده از پرستش خودت گردان و اوقاتش را با فرمان بُردارى ما از تو بياراى و ما را در روزش بر روزه دارى ، و در شبش بر نماز و ناليدن به درگاهت و خشوع برايت و خاكسارى در پيشگاهت يارى كن تا روز آن ، بر غفلت ما ، و شبش به كوتاهى ما گواهى ندهد!
خداوندا! در ماه ها و روزهاى ديگر نيز تا زنده ايم ، ما را چنين قرار بده و ما را از بندگان شايسته خود قرار بده؛ « آنان كه بهشت را به ميراث مى برند و در آن جاويدان اند» «وآنان كه هر چه انجام مى دهند ، در حالى است كه دل هايشان هراسان است كه به سوى پروردگارشان باز مى گردند» و آنان كه «در انجام دادن نيكى ها مى شتابند و پيشتاز در خيرات اند» .
خداوندا! بر محمّد و خاندانش ، هر لحظه و هر زمان و هر حال درود فرست ، به شمار همه آنان كه برايشان درود فرستاده اى و چندين برابر همه آنها ، كه شمارَش را جز تو نمى داند! همانا تو هر چه خواهى ، مى كنى.
