15
ماه خدا جلد اوّل

است و هم دلالتشان نارساست ، با اين توضيح كه :
اوّلاً ، هيچ يك از روايات مورد اشاره ، از نظر سند ، معتبر نيستند .
ثانيا ، با مراجعه به رواياتى كه به شمارش نام هاى خداوند پرداخته اند ، ديده مى شود كه چنين نامى در ميان آنها نيست .
ثالثا ، در بسيارى از رواياتى كه از پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام نقل شده است ، كلمه«رمضان» بدون آن كه واژه«ماه» در اوّل آن باشد، به كار رفته است و بسيار بعيد است كه راويان، از پيش خود، مضاف را از همه اين روايات ، حذف كرده باشند . ۱

نام هاى ماه رمضان

احاديث اسلامى ، «ماه رمضان» را با نام ها و صفات متعدّدى توصيف كرده اند كه همه آنها عظمت اين ماه را نشان مى دهند و بيانگر نقش مثبت ، ژرف و سازنده آن در رشد ، بالندگى و فراهم آوردن سعادت دنيوى و اخروى انسان اند . از جمله اين نام ها و صفات ، موارد زيرند :
۱ . ماه خدا ، ۲ ۲ . ماه بزرگ تر خدا ، ۳ ۳ . ماه ميهمانى خدا ، ۴ ۴ . ماه نزول قرآن ، ۵ ۵ . ماه تلاوت قرآن ، ۶ ۶ . ماه روزه گرفتن ، ۷ ۷ . ماه مسلمانى ، ۸ ۸ . ماه پاك كننده ، ۹ ۹ . ماه خالص سازى ،۱۰ ۱۰ . ماه نماز ، ۱۱ ۱۱ . ماه آزادسازى ، ۱۲

1.ر . ك : الميزان فى تفسير القرآن : ۲ / ۲۶ .

2.ر . ك : ح ۵ و ح ۱۰ ـ ۱۳ و ح ۲۱۰ و ح ۲۱۸ و ح ۲۲۵ و ح ۲۲۷ و ح ۲۳۲ وح ۴۶۶ .

3.ر . ك : ح ۸ .

4.ر . ك : ص ۴۱ (ويژگى هاى ماه رمضان / ماه ميهمانى خدا) .

5.ر . ك : ص ۴۹ (ويژگى هاى ماه رمضان / نزول قرآن ، در شب قدر) . و ح ۲۲۵ .

6.ر . ك : ح ۲۲۵ و ح ۲۲۶ . وص ۳۲۷ (زياد قرآن خواندن) .

7.ر . ك : ح ۷ و ح ۲۲۵ و ح ۲۲۶ .

8.ر . ك : ح ۷ .

9.ر . ك : ح ۷ .

10.ر . ك : ح ۷ و ۲۲۶ .

11.ر . ك : ص ۵۹ (بركات ماه رمضان / آزادى از آتش دوزخ) . و ح ۲۲۵ و ح ۲۲۷ و ح ۴۶۶ .


ماه خدا جلد اوّل
14

گرم و داغ بوده است . ۱
شمارى از روايات ، اين نام گذارى را به سبب نقشى دانسته اند كه ماه رمضان در پاكسازى آئينه جان از آلودگى هاى گناهان و پاكسازى روان از زنگار خطاها دارد . از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت است :

۰.إنّما سُمِّيَ رَمَضانُ ؛ لِأَ نَّهُ يُرمِضُ الذُّنوبَ ؛ ۲

۰.اين ماه را رمضان ناميده اند : چون گناهان را مى زدايد .

اين وجه در نام گذارى ، از يك سو با ريشه لغوىِ «رمضان» و از سوى ديگر با بركات ، رهاوردها و آثار آن ، هماهنگ و متناسب است .

آيا «رمضان» نام خداست؟

شمارى از احاديث شيعه و اهل سنّت ، صراحت دارند كه «رمضان» از نام هاى خداى سبحان است . ۳ از اين رو ، نهى شده كه آن را بدون افزودنِ واژه «ماه» به كار برند ، ۴ همان گونه كه سزاوار نيست انسان بگويد : اين ، رمضان است ؛ رمضان آمد ؛ رمضان رفت ؛ رمضان را روزه گرفتم ؛ و . . . و هر كه چنين بگويد ، بايد به عنوان كفّاره اين سخن ، صدقه بدهد و روزه بگيرد . ۵
ليكن اين روايات ، با مشكلات متعدّدى رو به رويند ؛ زيرا هم سندشان مخدوش

1.الكشّاف : ۱ / ۱۱۳ . ونيز ، ر . ك : معجم مقاييس اللغة : ۲ / ۴۴۰ ، المصباح المنير : ۲۳۱ ، النهاية : ۲ / ۲۶۴ ، أساس البلاغة : ۲۵۲ ، مفردات ألفاظ القرآن : ۳۶۶ ، مجمع البحرين : ۲ / ۷۳۲ .

2.براى آگاهى از منابع حديث ر . ك : ص ۵۲ ح ۳۴ .

3.ر . ك : السنن الكبرى : ۴ / ۳۳۹ / ۷۹۰۴ ، الفردوس : ۵ / ۵۲ / ۷۴۳۳ ، كنز العمّال : ۸ / ۴۸۴ / ۲۳۷۴۲ و ح ۲۳۷۴۳ ؛ الكافى : ۴ / ۷۰ / ۲ ، كتاب من لايحضره الفقيه : ۲ / ۱۷۲ / ۲۰۵۰ ، معانى الأخبار : ۳۱۵ / ۱ ، بصائر الدرجات : ۳۱۱ / ۱۲ ، بحار الأنوار : ۹۶ / ۳۷۶ / ۱ .

4.ر . ك : منابع پاورقى قبلى . و همچنين : الكافى : ۴ / ۷۰ / ۱ ، كتاب من لايحضره الفقيه : ۲ / ۱۷۲ / ۲۰۵۱ ، معانى الأخبار : ۳۱۵ / ۲ ، فضائل الأشهر الثلاثة : ۹۳/۷۳ ، الجعفريّات : ۲۴۱ و ص۵۹، الإقبال : ۱/۲۹ ، بحار الأنوار : ۹۶/۳۷۷/۲ و ح ۳ .

5.ر . ك : الجعفريّات : ۲۴۱ و ص ۵۹ ، النوادر ، راوندى : ۲۰۸ / ۴۰۷ ، الإقبال : ۱ / ۲۹ ، بحار الأنوار : ۹۶ / ۳۷۷ / ۳ .

  • نام منبع :
    ماه خدا جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: رسول افقی، ترجمه: جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3763
صفحه از 560
پرینت  ارسال به