د ـ دعاى افتتاح
۵۰۱.الإقبال ـ به نقل از ابو عمرو محمّد بن محمّد بن نصر سَكونى ـ :از ابو بكر احمد بن محمّد بن عثمان بغدادى خواستم دعاهاى ماه رمضان را كه عمويش ابو
جعفر محمّد بن عثمان بن سعيد عَمرى ۱ مى خوانده ، براى من درآورد. پس دفترى را كه جلد قرمز داشت ، بيرون آورد. من ، دعاهاى بسيارى را از روى آن نوشتم و از جمله آنها ، اين دعا بود:
«خداوندا! من ستايشت را با حمد تو آغاز مى كنم و تو با نعمت خويش ، توفيق دهنده بر راه درستى.
يقين دارم كه تو ، در جاى گذشت و رحمت ، مهربان ترينِ مهربانانى و در جاى كيفر و انتقام ، سرسخت ترينِ كيفردهندگانى و در جايگاه بزرگى و عظمت ، بزرگ ترين جبّارانى. ۲
خداوندا! اذنم داده اى تا تو را بخوانم و از تو بخواهم . پس ، اى شنوا! ستايشم را بشنو ، و اى مهربان! دعايم را اجابت كن ، و اى آمرزنده! از لغزشم درگذر. خدايا! چه بسيار اندوهى كه برطرفش ساختى و غمى كه آن را زدودى و لغزشى كه از آن در گذشتى و رحمتى كه آن را گستردى و زنجيره بلايى كه آن را از هم گسستى!
ستايش، خدايى را كه نه همسرى گرفته و نه فرزندى، و نه او را در پادشاهى، شريكى است و نه او را از روى خوارى، سرپرستى. او را به شايستگى، تكبير بگوى و بزرگ بدار. خداراسپاس،باهمه ستودگى هايش،برهمه نعمت هايش.
سپاس ، خدايى را كه نه او را در حكمرانى ، ضدّى است و نه در فرمانش ، او را مخالفى.
سپاس ، خدايى را كه در ميان آفريدگانش ، شريكى ندارد و در عظمتش ،
بى همتاست.
سپاس ، خدايى را كه فرمان او و ستايشش در ميان خَلق ، پراكنده و آشكار است ؛ آن كه شُكوهش با بخشندگى ، هويداست و دستش به سخاوت ، گشوده است؛ آن كه بخشش زياد ، نه از گنجينه هايش مى كاهد و نه بر آن مى افزايد ، مگر بر بخشندگى و كَرَمش. همانا او قدرتمند بخشنده است.
خداوندا! از تو اندكى از نياز فراوانم را مى خواهم ، با آن كه نيازم به آن ، بسيار است و بى نيازىِ تو از آن ، ديرين. آن نزد من ، بسيار است ؛ امّا بر تو آسان و ناچيز .
خداوندا! بخشايش تو از گناهم ، و گذشت تو از خطايم ، و چشم پوشى تو از ظلمم ، و پرده پوشى تو بر كار زشتم ، و بردبارى تو از گناه بسيارم ـ آن جا كه به عمد يا خطا گناه كردم ـ مرا به طمع انداخت تا از تو چيزى بخواهم كه از سوى تو شايسته آن نيستم ، چيزى كه از رحمت خويش ، روزى ام كردى و از قدرت خود ، نشانم دادى و از اجابت خويش ، مرا شناساندى.
پس چنين گشتم كه با ايمنى ، تو را مى خوانم و بى وحشت و ترس ، از تو مى خواهم و نيز در آنچه به درگاهت روى مى آورم ، با ناز و عشوه ، طلب مى كنم . پس اگر حاجتم دير برآيد ، جاهلانه عتابت مى كنم ، با آن كه شايد آنچه تأخير افتاده ، برايم بهتر باشد؛ چرا كه تو فرجام كارها را مى دانى. پس ، هيچ مولاى بزرگوارى را بر بنده اى فرومايه ، شكيباتر از تو بر خود نديده ام.
پروردگارا! تو مرا مى خوانى؛ من از تو روى برمى گردانم. تو به من دوستى مى كنى؛ من با تو بى مهرى مى كنم. تو با من مهربانى مى كنى؛ من از تو نمى پذيرم ، گويا كه من بر تو نعمت و منّت دارم؛ امّا اينها باز هم تو را از رحمت بر من و نيكى و بخشش از روى جود و كَرَم به من ، باز نمى دارند. پس ، اين بنده نادانت را ترحّم كن و با فضل و احسانت بر او ببخش! همانا تو بخشنده بزرگوارى.
ستايش، خدايى را كه مالكِ فرمان روايى است، روان سازنده كشتى ، مسخّر كننده بادها، شكافنده صبح ، جزا دهنده روز جزا و پروردگار جهانيان است.
خدا را سپاس بر بردبارى اش پس از علمش. خدا را سپاس بر گذشتش پس از قدرتش. خدا را سپاس بر تحمّل طولانى اش پس از خشمش ، در حالى كه او بر هر چه بخواهد ، تواناست.
خدا را سپاس ، كه آفريدگار خَلق است ، گشاينده روزى ، صاحب شُكوه و بزرگوارى و احسان و نعمت دهى؛ آن كه دور است ، پس ديده نمى شود ، و نزديك است ، آن چنان كه نجوا را شاهد است. بزرگوار و والاست.
سپاس ، خدايى را كه نه مخالفى دارد كه با او برابرى كند ، و نه مشابهى دارد كه با او همتا شود ، و نه پشتيبانى دارد تا از او حمايت كند . با قدرت خويش ، قدرتمندان را شكست داده و بزرگان ، در پيشگاه عظمتش ، فروتنى كرده اند . پس با قدرتش به آنچه مى خواهد ، رسيده است .
سپاس ، خدايى را كه چون مى خوانمش ، پاسخم مى دهد و با آن كه نافرمانى اش مى كنم ، هر عيب مرا مى پوشاند و نعمت خويش را بر من بزرگ مى دارد و من سپاسش نمى گزارم . چه بسيار موهبت و بخشش بزرگى كه به من بخشيد و چه بسيار امر بزرگ و ترسناكى كه از من دفع كرد و چه بسيار شادمانىِ دل ربايى كه نشانم داد ! پس ، او را ستايشگرانه ثنا مى گويم و به پاكى و بى عيبى ، يادش مى كنم .
سپاس ، خدايى را كه پرده اش دريده نمى شود ، درش بسته نمى گردد ، درخواست كننده از او برگردانده نمى شود و آرزومند او محروم نمى گردد.
سپاس ، خدايى را كه بيمناكان را ايمن مى سازد ، شايستگان را نجات مى بخشد ، ضعيف شمرده شدگان را رفعت مى دهد ، مستكبران را پست مى كند و پادشاهانى را هلاك مى كند و پادشاهان ديگرى را جايگزين مى سازد.
سپاس ، خدايى را كه در هم كوبنده جبّاران ، نابودكننده ستمگران ، دريابنده فراريان ، كيفر دهنده ظالمان ، فريادرس درماندگان ، جايگاه [تأمين] نيازهاى خواهندگان و تكيه گاه مؤمنان است.
سپاس ، خدايى را كه از بيم او آسمان ها و آسمانيان و زمين و آبادكنندگانش مى لرزند و درياها و آنچه در اعماقشان شناور است ، در جوش و خروش اند.
« سپاس ، خدايى را كه ما را به اين [ دين] هدايت كرد و اگر او هدايتمان نمى كرد ، هرگز راه نمى يافتيم» .
سپاس ، خدايى را كه مى آفريند و خود ، آفريده نيست؛ روزى مى دهد ، ولى
روزى خور نيست ؛ مى خوراند ، ولى خورنده نيست؛ زندگان را مى ميراند و مردگان را زنده مى كند و او زنده ناميراست. نيكى به دست اوست و او بر هر چيز ، تواناست.
خداوندا! بر محمّد ، بنده و فرستاده ات ، امين و برگزيده ات ، محبوب و انتخاب شده ات از ميان بندگانت ، رازدارت و رساننده رسالت هايت ، درود فرست ، به بهترين ، نيكوترين ، زيباترين ، كامل ترين ، پاك ترين ، رشديابنده ترين ، پاكيزه ترين ، والاترين و بيشترين درود و بركت و رحمت و نعمت ؛ و درودى كه به هر يك از بندگان و پيامبران و فرستادگان و برگزيدگانت و آفريدگان صاحب كرامتت فرستاده اى!
خداوندا! بر على ، امير مؤمنان ، وصىّ فرستاده پروردگار جهانيان ، بنده و دوستت و برادر پيامبرت و حجّت تو بر آفريدگانت و نشانه بزرگ تو و خبر بزرگ درود فرست! و بر بانوى راست كردار پاك ، فاطمه ، سَرور زنان جهان ، درود فرست! و بر دو نواده رحمت و دو پيشواى هدايت ، حسن و حسين ، دو سَرور جوانان بهشتى ، درود فرست! و بر پيشوايان مسلمانان: على بن الحسين ، محمّد بن على ، جعفر بن محمّد ، موسى بن جعفر ، على بن موسى ، محمّد بن على ، على بن محمّد ، حسن بن على و جانشين او مهدى ، حجّت هاى تو بر بندگانت و امينان تو در سرزمين هايت ، درود فرست ، درودى فراوان و پيوسته!
خداوندا! بر عهده دار فرمانت ، امام قائم ، كه مورد آرزوست و عدالت مورد انتظار است ، درود فرست و او را با فرشتگان مقرّب خويش ، فرا گير و او را ـ اى پروردگار جهانيان ـ با روح القدس مؤيّد بدار!
خداوندا! او را دعوت كننده به كتابت و برپاكننده دينت قرار بده ، و او را در زمين ، جانشين ، قرار بده ، آن گونه كه پيشينيان از او را جانشين ساختى ، و آيينى را كه براى او پسنديده اى ، براى او حاكم ساز ، و او را پس از بيمش ايمنى بخش تا تنها تو را بپرستد و چيزى را شريك تو قرار ندهد!
خداوندا! او را عزّت بخش و [ ما را] به او عزيز (مقتدر) بگردان و او را به پيروزى برسان و او را يارى كن ، يارى اى قدرتمندانه ، و براى او فتحى آشكار قرار بده و از پيش خود ، قدرتى برخوردار از يارى براى وى قرار بده!
خداوندا! با او دين خود و سنّت پيامبرت را چيره ساز تا از حق هيچ چيزى ، از بيم احدى از مردم ، پنهان نماند!
خداوندا! ما از درگاه تو دولت كريمه اى را مى خواهيم كه با آن ، اسلام و مسلمانان را عزّت بخشى و نفاق و منافقان را خوار گردانى و ما را در آن حكومت ، از دعوتگران به طاعتت و فرماندهان و پيشوايان راهت قرار دهى و با آن ، كرامت دنيا و آخرت را روزىِ ما كنى .
خداوندا! آنچه از حق به ما شناساندى ، توفيق عمل به آن را هم به ما ببخش و آنچه بِدان دست نيافتيم ، ما را به آن برسان!
خداوندا! پراكندگىِ ما را با وجود او وحدت بخش و آشفتگىِ ما را با او به سامان برسان و تفرقه ما را با او بزداى و اندكىِ ما را با او افزون گردان و خوارىِ ما را با او به عزّت برسان و نيازمندِ ما را با او بى نياز كن و بدهىِ بدهكار ما را با او ادا كن و تنگ دستىِ ما را با او جبران ساز و نيازِ ما را با او برطرف گردان و سختىِ ما را با او آسان ساز و چهره هاى ما را با او سفيد گردان و گرفتارِ ما را با او رها ساز و خواسته ما را با او برآور و وعده هايى را كه به ما داده اى ، با او محقّق ساز و دعايمان را با او اجابت فرما و خواسته ما را با او عطا كن و آرزوهاى ما را در دنيا و آخرت با او برآور و آمال ما را با او عطا فرما و ما را به بركت او بالاتر از خواسته مان عطا كن! اى بهترين درخواست شدگان ، اى گسترده ترين عطا كنندگان! دل هاى ما را با او شفا بخش و كينه دل هاى ما را با او بزداى و در آنچه از حق ، مورد اختلاف است ، به اذن خودت ، ما را با او به حق هدايت كن ـ همانا تو هر كه را بخواهى ، به راه راست هدايت مى كنى ـ و ما را با او بر دشمن خودت و دشمن ما يارى كن! اى خداى حق ، آمين!
خداوندا! ما به درگاهت شِكوه مى آوريم فقدان پيامبرمان را ـ كه درود تو بر او و خاندانش باد ـ و غيبت پيشوايمان را ، و فزونى دشمنمان را ، و اندكىِ شمارمان را ، و سختىِ فتنه ها را بر ما ، و هماهنگى [مردم] زمان را به زيان ما. پس بر محمّد و دودمان محمّد درود فرست و ما را بر اين خواسته ها، يارى كن ، با فتحى كه زود پيش مى آورى و با رنجى كه مى زدايى و با يارى اى كه مايه قدرت مى سازى و با حكومت حقّى كه آشكار و پيروزش مى كنى و با رحمتى از سوى خود ، كه بر ما شامل مى كنى و عافيتى از سوى خود ، كه بر ما مى پوشانى ، به رحمتت ، اى مهربان ترينِ مهربانان!».
