279
ماه خدا جلد اوّل

۱ / ۴

آنچه براى روزه دار ، سزاوار نيست

الف ـ مسافرت در ماه رمضان ۱

۳۴۲.امام على عليه السلام:سزاوار نيست وقتى كه ماه رمضان مى رسد ، بنده به سفر برود ؛ چون خداوند فرموده است: « پس ، هر كس از شما اين ماه را شاهد بود ، آن را روزه بگيرد» .

۳۴۳.تفسير العيّاشى ـ به نقل از صباح بن سيّابه ـ :به امام صادق عليه السلامگفتم: ابن ابى يعفور ، مرا فرمان داده تا از شما مسائلى را بپرسم.
فرمود: «آنها چيستند؟» .
[ گفتم :] مى گويد: اگر ماه رمضان وارد شد و من در خانه ام بودم ، آيا مى توانم مسافرت كنم؟
فرمود: «خداوند مى فرمايد: « پس ، هر كس از شما اين ماه را شاهد بود ، آن را روزه بگيرد» . پس ، هر كس كه ماه رمضان بر او وارد شود و او در ميان خانواده اش باشد ، نمى تواند مسافرت برود ، مگر براى حج يا عمره يا در طلب مالى كه مى ترسد تلف شود» . ۲

۳۴۴.امام صادق عليه السلام:وقتى ماه رمضان وارد مى شود ، خداوند در آن شرطى دارد. خداوند فرموده است: « پس ، هر كس از شما اين ماه را شاهد بود ، آن را روزه بگيرد» . پس وقتى ماه رمضان وارد شد ، شخص نمى تواند بيرون رود ، مگر براى حج ، يا عمره ، يا مالى كه بيم دارد تلف شود ، يا برادرى كه مى ترسد هلاك گردد. نيز حق ندارد براى تلف كردن مال برادرش بيرون رود. پس چون شب بيست و سوم گذشت ، مى تواند هر جا كه خواست ، برود.

1.روشن است كه حكمِ «كراهت مسافرت در ماه رمضان» ، آن جاست كه مسافر بدون عذر يا غرضى راجح بر مصلحت روزه ماه مبارك ، روزه را بشكند. بنا بر اين ، اگر سفر ، موجب نقض روزه‏اش نمى‏شود (مانند سفر كسانى كه شغل آنها مسافرت است) ، يا اگر موجب نقض روزه‏اش مى‏شود ، ولى از روى عذر است (آن چنان كه از مباحث بعد ، روشن مى‏شود) ، مسافرتش كراهت ندارد .

2.علاّمه سيّد محمّد حسين طباطبايى گويد: «اين ، استفاده اى لطيف براى يك حكم مستحب است ، با تمسّك به اطلاق آيه» (ر . ك : الميزان : ۲ / ۲۷) .


ماه خدا جلد اوّل
278

۱ / ۴

ما لا يَنبَغي لِلصّائِمِ

أ ـ السَّفَرُ في شَهرِ رَمَضانَ ۱

۳۴۲.الإمام عليّ عليه السلام :لَيسَ لِلعَبدِ أن يَخرُجَ في سَفَرٍ إذا حَضَرَ شَهرُ رَمَضانَ ؛ لِقَولِ اللّهِ عز و جل : «فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ» ۲ . ۳

۳۴۳.تفسير العيّاشي عن الصباح بن سيّابة :قُلتُ لِأَبي عَبدِ اللّهِ عليه السلام : إنَّ ابنَ أبي يَعفورَ أمَرَني أن أسأَلَكَ عَن مَسائِلَ .
فَقالَ : «وما هِيَ؟» .
قالَ : يَقولُ لَكَ : إذا دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ وأنَا في مَنزِلي أ لِيَ أن اُسافِرَ؟
قالَ : «إنَّ اللّهَ يَقولُ : «فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ» ، فَمَن دَخَلَ عَلَيهِ شَهرُ رَمَضانَ وهُوَ في أهلِهِ فَلَيسَ لَهُ أن يُسافِرَ إلاّ لِحَجٍّ ، أو عُمرَةٍ ، أو في طَلَبِ مالٍ يَخافُ تَلَفَهُ» ۴ .

۳۴۴.الإمام الصادق عليه السلام :إذا دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ فَلِلّهِ فيهِ شَرطٌ ، قالَ اللّهُ تَعالى : « فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ» ، فَلَيسَ للرَّجُلِ إذا دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ أن يَخرُجَ إلاّ في حَجٍّ ، أو عُمرَةٍ ، أو مالٍ يَخافُ تَلَفَهُ ، أو أخٍ يَخافُ هَلاكَهُ ، ولَيسَ لَهُ أن يَخرُجَ في إتلافِ مالِ أخيهِ ، فَإِذا مَضَت لَيلَةُ ثَلاثٍ وعِشرينَ فَليَخرُج حَيثُ شاءَ . ۵

1.من الواضح أنّ الحكم بكراهة السفر في شهر رمضان منصرف إلى ما كان ناقضا لصومه من دون عذر أو غرض راجح على مصلحة الصوم في نفس الشهر المبارك ، وعليه فيخرج من حكم الكراهة ما إذا كان السفر غير ناقض للصوم ، أو كان ناقضا ولكنّه عن عذرٍ لابدّ منه كما يظهر من النصوص الآتية .

2.البقرة : ۱۸۵ .

3.الخصال : ۶۱۴ / ۱۰ عن أبي بصير ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السلام، تحف العقول : ۱۰۴ ، بحار الأنوار : ۹۶ / ۳۲۲ / ۳ .

4.تفسير العيّاشي : ۱ / ۸۰ / ۱۸۶ ، بحار الأنوار : ۹۶ / ۳۲۴ / ۱۴ .

5.تهذيب الأحكام : ۴ / ۲۱۶ / ۶۲۶ عن عليّ بن أسباط عن رجل .

  • نام منبع :
    ماه خدا جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: رسول افقی، ترجمه: جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4139
صفحه از 560
پرینت  ارسال به