665
ماه خدا جلد دوّم

ب ـ دعاهاى بيست ركعت

۶۰۵.سيّد ابن طاووس ـ در الإقبال ـ :آغاز مى كنيم به بيان دعاهاى كوتاه ۱ بين هر ركعت. اينها را از خطّ جدّم ابوجعفر طوسى ـ كه خداوند ، پيوسته با رحمت ها و عناياتش او را يارى كند ـ نقل مى كنم. پس ، از جمله آنهاست در تهذيب الأحكام و غير آن ، از امام صادق عليه السلام كه:
[ ۱ و ۲] «چون نماز مغرب و نوافل آن را خواندى ، هشت ركعت مربوط به پس از مغرب را بخوان. چون دو ركعت را خواندى ، تسبيح [حضرت] زهرا عليهاالسلامرا پس از هر دو ركعت بگو و بگو:
خداوندا! تو نخستينى و پيش از تو چيزى نيست؛ و تو واپسينى و پس از تو چيزى نيست؛ و تو آشكارى و برتر از تو چيزى نيست؛ و تو نهانى و فروتر از تو چيزى نيست؛ و تو توانمند حكيمى.
خداوندا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا در هر خيرى كه محمّد و خاندان محمّد را در آن وارد كرده اى ، وارد كن و مرا از هر بدى كه محمّد و خاندان محمّد را از آن برون آورده اى ، بيرون آور! و سلام و رحمت و بركات خداوند ، بر او و آنان باد!»... .
[ ۳ و ۴] سپس دو ركعت نماز مى خوانى و پس از آن ، آنچه را از خطّ جدّم ابو جعفر طوسى (با سند خود ، از امام صادق عليه السلام) نقل كرده ايم ، مى گويى:
«سپاس ، خدايى را كه چيره شد و حاكم گشت. سپاس ، خدايى را كه مالك شد و توانا گشت. سپاسْ خدايى را كه نهان شد و آگاه گشت. سپاس ، خدايى را كه مردگان را زنده مى كند و زندگان را مى ميراند و او بر هر چيز ، تواناست. سپاس ، خدايى را كه هر چيز در برابر بزرگى اش فروتن است. سپاس ، خدايى را كه هر چيز در برابر اقتدارش خوار است. سپاس ، خدايى را كه هر چيز ، تسليم قدرت اوست. سپاس ، خدايى را كه هر چيز در برابر فرمان روايى اش خاضع است. سپاس ، خدايى را كه آنچه بخواهد ، انجام مى دهد و آنچه ديگرى بخواهد ، انجام نمى دهد.
خداوندا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا در هر خيرى كه محمّد و خاندان محمّد را در آن وارد كرده اى، وارد كن و مرا از هر بدى كه محمّد و خاندان محمّد را ـ درود خدا بر او و بر آنان باد ـ از آن برون آورده اى ، بيرون آور! سلام و رحمت و بركات الهى بر او و آنان باد و خداوند ، درود فراوان نثارشان سازد!...».
[ ۵ و ۶] سپس دو ركعت نماز مى خوانى و پس از آن ، آنچه را از خطّ جدّم ابو جعفر طوسى (به روايت از امام صادق عليه السلام) نقل كرده ايم ، مى خوانى:
«خداوندا! از تو مى خواهم ، به معانى همه آنچه بندگانت تو را به آن خوانده اند؛ آنان كه ايشان را براى خود برگزيده اى ، آنان كه امين راز تو ، نگهبان غيب تو ، رازدار دين تو و آشكارسازنده آن ، ستايشگران عظمت تو ، وارستگان از نافرمانى تو ، دعوتگران به راه تو ، پيشتازان در علم تو ، و كاميابان به كرامت تو اند.
تو را مى خوانم [ با تكيه] بر جايگاه هاى حدودت و كمال اطاعتت و به آنچه صاحبان فرمانت تو را به آن مى خوانند ، كه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى و با من چنان كنى كه تو شايسته آنى و با من چنان نكنى كه من شايسته آنم...».
[ ۷ و ۸] سپس دو ركعت نماز مى خوانى و آنچه را از خطّ جدّم ابو جعفر طوسى (به روايت از مولاى ما امام صادق عليه السلام) نقل كرده ايم ، مى گويى:
«اى صاحب منّتى كه بر تو منّت نمى نهند! اى قدرتمند صاحب عطايى كه جز تو معبودى نيست ، [همان ]پشتوانه پناهندگان ، پناهگاه بيمناكان ، و پناه پناهجويانى! اگر در كتاب اصلى (لوح محفوظ) نزد تو ، چنين است كه من بدبخت يا محرومم و روزى ام اندك است ، پس ، بدبختى و محروميّت و كمىِ روزى ام را از آن كتاب بزداى و مرا نزد خود ، سعادتمند و موفّق به نيكى و پر روزى قرار بده؛ همانا تو در كتاب خويش كه بر زبان پيامبرِ فرستاده ات ـ كه درود تو بر او و خاندانش باد ـ نازل كرده اى ، فرموده اى: « خداوند ، آنچه را بخواهد ، محو مى كند و ثابت مى كند و كتاب اصلى نزد اوست» . و فرموده اى: « و رحمت من ، هر چيز را فرا گرفته است » من نيز چيزى هستم. پس ، رحمتت فراگير من نيز باشد ، اى مهربان ترينِ مهربانان! و بر سرورمان ، محمّد و خاندان محمّد درود فرست!» و آنچه خواستى ، دعا كن.
چون از دعا فارغ شدى ، سجده مى كنى و در سجده ات آنچه را از خطّ جدّم ابو جعفر طوسى نقل كرده ايم ، مى گويى:
«خداوندا! با دانش ، بى نيازم كن؛ با حلم ، مرا بياراى؛ با تقوا كرامتم بخش؛ و با عافيت ، آراسته ام كن. اى صاحب عافيت! عفو تو را ، عفو تو را از آتش مى طلبم».
پس چون سرت را بالا آوردى ، بگو:
«اى خداوند ، اى خداوند ، اى خداوند! از تو مى خواهم ـ اى كه معبودى جز تو نيست ـ به نام تو ، به نام خداوند بخشنده مهربان ، اى بخشنده ، اى خداوند ، اى پروردگار! اى نزديك ، اى اجابت كننده! اى آفريننده آسمان ها و زمين! اى شكوهمند بزرگوار! اى دلسوز ، اى نيكى كننده! اى زنده ، اى پا برجا!
از تو مى خواهم به هر نامى كه دارى و دوست مى دارى تو را به آن بخوانند ، و به هر دعايى كه هر يك را اوّلين و آخرين ، تو را به آن خوانده است و جوابش داده اى ، كه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى و دلم را به خشيت و هراس از خود برگردانى و مرا از برگزيدگان قرار دهى و همه اعضايم را براى پرستشت نيرو دهى و سينه ام را براى نيكى و پرهيزگارى گشاده سازى و زبانم را براى خواندن كتابت گويا گردانى. اى سرپرست مؤمنان! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست» و آنچه خواستى ، دعا كن.
سپس نماز عشا و آنچه را در پى آن است ، بخوان.

1.در الإقبال (ج ۱ ، ص ۸۱ ـ ۱۱۰) ، پس از اين دعاهاى كوتاه ، دعاهاى مفصّل ديگرى را از كتاب محمّد بن ابى قرّه در اعمال ماه رمضان آورده است.


ماه خدا جلد دوّم
664

ب ـ أدعِيَةُ العِشرينَ رَكعَةً

۶۰۵.السيّد ابن طاووس قدس سره في الإقبال :وها نَحنُ نَبدَأُ بَينَ كُلِّ رَكعَةٍ بِدَعَواتٍ مُختَصَراتٍ ۱ ، نَنقُلُها مِن خَطِّ جَدّي أبي جَعفَرٍ الطّوسِيِّ ، أمَدَّهُ اللّهُ تَعالى بِالرَّحَماتِ وَالعِناياتِ .
فَمِنها في تَهذيبِ الأَحكامِ وغَيرِهِ عَنِ الصّادِقِ عليه السلام :
[۱ و ۲] «إذا صَلَّيتَ المَغرِبَ ونَوافِلَها فَصَلِّ الثَّمانِيَ رَكَعاتٍ الَّتي بَعدَ المَغرِبِ ، فَإِذا صَلَّيتَ رَكعَتَينِ فَسَبِّح تَسبيحَ الزَّهراءِ عليهاالسلام بَعدَ كُلِّ رَكعَتَينِ ، وقُل :
اللّهُمَّ أنتَ الأَوَّلُ فَلَيسَ قَبلَكَ شَيءٌ ، وأنتَ الآخِرُ فَلَيسَ بَعدَكَ شَيءٌ ، وأنتَ الظّاهِرُ فَلَيسَ فَوقَكَ شَيءٌ ، وأنتَ الباطِنُ فَلَيسَ دونَكَ شَيءٌ ، وأنتَ العَزيزُ الحَكيمُ .
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأدخِلني في كُلِّ خَيرٍ أدخَلتَ فيهِ مُحَمَّداً وآلَ مُحَمَّدٍ ، وأخرِجني مِن كُلِّ سُوءٍ أخرَجتَ مِنهُ مُحَمَّداً وآلَ مُحَمَّدٍ ، وَالسَّلامُ عَلَيهِ وعَلَيهِم ورَحمَةُ اللّهِ وبَرَكاتُهُ » ۲ ... .
[۳ و ۴] ثُمَّ تُصَلّي رَكعَتَينِ ، وتَقولُ بَعدَهُما ما نَقَلناهُ مِن خَطِّ جَدّي أبي جَعفَرٍ الطّوسِيِّ بِإِسنادِهِ عَنِ الصّادِقِ عليه السلام :
الحَمدُ للّهِِ الَّذي عَلا فَقَهَرَ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذي مَلَكَ فَقَدَرَ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذي بَطَنَ فَخَبَرَ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذي يُحيِي المَوتى ، ويُميتُ الأَحياءَ ، وهُوَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذي تَواضَعَ كُلُّ شَيءٍ لِعَظَمَتِهِ ، وَالحَمُد للّهِِ الَّذي ذَلَّ كُلُّ شَيءٍ لِعِزَّتِهِ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذِي استَسلَمَ كُلُّ شَيءٍ لِقُدرَتِهِ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذي خَضَعَ كُلُّ شَيءٍ لِمَلَكَتِهِ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذي يَفعَلُ مايَشاءُ ولايَفعَلُ ما يَشاءُ غَيرُهُ .
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأدخِلني في كُلِّ خَيرٍ أدخَلتَ فيهِ مُحَمَّداً وآلَ مُحَمَّدٍ ، وأخرِجني مِن كُلِّ سوءٍ أخرَجتَ مِنهُ مُحَمَّداً وآلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وعَلَيهِم ، وَالسَّلامُ عَلَيهِ وعَلَيهِم ورَحمَةُ اللّهِ وبَرَكاتُهُ وسَلَّمَ تَسليماً كَثيراً ۳ ... .
[۵ و ۶] ثُمَّ تُصَلّي رَكعَتَينِ ، وتَقولُ بَعدَهُما ما نَقَلناهُ مِن خَطِّ جَدّي أبي جَعفَرٍ الطّوسِيِّ رحمه الله مِمّا رَواهُ عَنِ الصّادِقِ عليه السلام :
اللّهُمَّ إنّي أسأَلُكَ بِمَعاني جَميعِ ما دَعاكَ بِهِ عِبادُكَ الَّذينَ اصطَفَيتَهُم لِنَفسِكَ ، المَأمونونَ عَلى سِرِّكَ ، المُحتَجِبونَ بِغَيبِكَ ، المُستَسِرّونَ بِدينِكَ المُعلِنونَ بِهِ ، الواصِفونَ لِعَظَمَتِكَ ، المُنَزَّهونَ ۴ عَن مَعاصيكَ ، الدّاعونَ إلى سَبيلِكَ ، السّابِقونَ في عِلمِكَ ، الفائِزونَ بِكَرامَتِكَ .
أدعوكَ عَلى مَواضِعِ حُدودِكَ وكَمالِ طاعَتِكَ ، وبِما يَدعوكَ بِهِ وُلاةُ أمرِكَ ، أن تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأن تَفعَلَ بي ما أنتَ أهلُهُ ، ولا تَفعَلَ بي ما أنَا أهلُهُ ۵ ... .
[۷ و ۸] ثُمَّ تُصَلِّي رَكعَتَينِ ، وتَقولُ ما نَقَلناهُ مِن خَطِّ جَدّي أبي جَعفَرٍ الطّوسِيِّ مِمّا رَواهُ عَن مَولانَا الصّادِقِ عليه السلام :
يا ذَا المَنِّ لا يُمَنُّ ۶ عَلَيكَ ، يا ذَا الطَّولِ لا إلهَ إلاّ أنتَ ، ظَهرُ اللاّجينَ ، ومَأمَنُ الخائِفينَ ، وجارُ المُستَجيرينَ ، إن كان في اُمِّ الكِتابِ عِندَكَ أنّي شَقِيٌّ أو مَحرومٌ أو مُقتَّرٌ عَلَيَّ رِزقي ، فَامحُ مِن اُمِّ الكِتابِ شَقائي وحِرماني وإقتارِ رِزقي ، واكتُبني عِندَكَ سَعيداً مُوَفَّقاً لِلخَيرِ مُوَسَّعاً عَلَيَّ في رِزقِكَ .
فَإِنَّكَ قُلتَ في كِتابِكَ المُنزَلِ عَلى لِسانِ نَبِيِّكَ المُرسَلِ صَلَواتُكَ عَلَيهِ وآلِهِ : «يَمْحُواْ اللَّهُ مَا يَشَآءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِندَهُو أُمُّ الْكِتَـبِ» ۷ ، وقُلتَ : «وَرَحْمَتِى وَسِعَتْ كُلَّ شَىْ ءٍ» ۸ وأنَا شَيءٌ فَلتَسَعني رَحمَتُكَ يا أرحَمَ الرّاحِمينَ ، وصَلِّ عَلى سَيِّدِنا مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ . ۹
وَادعُ بِما بَدالَكَ ... .
فَإِذا فَرَغتَ مِنَ الدُّعاءِ سَجَدتَ وقُلتَ في سُجودِكَ ، ما نَقَلناهُ مِن خَطِّ جَدّي أبي جَعفَرٍ الطّوسِيِّ رحمه الله :
اللّهُمَّ أغنِني بِالعِلمِ ، وزَيِّنّي بِالحِلمِ ، وكَرِّمني بِالتَّقوى ، وجَمِّلني بِالعافِيَةِ ، يا وَلِيَّ العافِيَةِ ، عَفوَكَ عَفوَكَ مِنَ النّارِ .
فَإِذا رَفَعتَ رَأسَكَ فَقُل :
يا أللّهُ يا أللّهُ يا أللّهُ ، أسأَلُكَ يا لا إلهَ إلاّ أنتَ ، بِاسمِكَ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ ، يا رَحمانُ ، يا أللّهُ يا رَبِّ ، ياقَريبُ يا مُجيبُ ، يا بَديعَ السَّماواتِ وَالأَرضِ ، يا ذَا الجَلالِ وَالإِكرامِ ، يا حَنّانُ يا مَنّانُ ، يا حَيُّ يا قَيّومُ .
أسأَلُكَ بِكُلِّ اسمٍ هُوَ لَكَ تُحِبُّ أن تُدعى بِهِ ، وبِكُلِّ دَعوَةٍ دَعاكَ بِها أحَدٌ مِنَ الأَوَّلينَ وَالآخِرينَ فَاستَجَبتَ لَهُ ، أن تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأن تَصرِفَ قَلبي إلى خَشيَتِكَ ورَهبَتِكَ وأن تَجعَلَني مِنَ المُخلَصينَ ، وتُقَوِّيَ أركاني كُلَّها لِعِبادَتِكَ ، وتَشرَحَ صَدري لِلخَيرِ وُالتُّقى ، وتُطلِقَ لِساني لِتِلاوَةِ كِتابِكَ ، يا وَلِيَّ المُؤمِنينَ ، وصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ .
وَادعُ بِما أحبَبتَ . ثُمَّ صَلِّ العِشاءَ الآخِرَةَ وَما يَتَعَقَّبُها . ۱۰

1.أقول : أورد في الإقبال بعد هذه الأدعية المختصرة أدعية اُخرى مفصّلة من كتاب محمّد بن أبي قرّة في عمل شهر رمضان ، فمن أرادها فلينظر الإقبال : ۱ / ۸۱ ـ ۱۱۰ .

2.الإقبال : ۱ / ۸۱ ، تهذيب الأحكام : ۳ / ۷۱ / ۲۲۹ عن عليّ بن حسّان عن بعض أصحابه عن رجل ، مصباح المتهجّد : ۵۴۲ / ۶۲۹ كلاهما نحوه ، بحارالأنوار : ۹۷ / ۳۵۹ / ۱ .

3.الإقبال : ۱ / ۸۵ ، تهذيب الأحكام : ۳ / ۷۱ / ۲۳۰ عن عليّ بن حسّان عن بعض أصحابه عن رجل ، مصباح المتهجّد : ۵۴۳ / ۶۳۰ ، بحارالأنوار : ۹۷ / ۳۶۲ / ۱ .

4.في تهذيب الأحكام ونسخة اُخرى : «المتنزّهون» .

5.الإقبال : ۱ / ۸۷ ، تهذيب الأحكام : ۳ / ۷۲ / ۲۳۱ عن عيسى بن بشير عن رجل ، مصباح المتهجّد : ۵۴۳ / ۶۳۱ ، بحارالأنوار : ۹۷ / ۳۶۳ / ۱ .

6.في المصادر الاُخرى : «لامنّ» .

7.الرعد : ۳۹ .

8.الأعراف : ۱۵۶ .

9.الإقبال : ۱ / ۹۲ ، تهذيب الأحكام : ۳ / ۷۲ / ۲۳۲ عن ذريح بن محمّد بن يزيد المحاربي ، مصباح المتهجّد : ۵۴۴ / ۶۳۲ ، بحارالأنوار : ۹۷ / ۳۶۷ / ۱ .

10.الإقبال : ۱ / ۹۴ ، تهذيب الأحكام : ۳ / ۷۳ ذيل ح ۲۳۲ ، مصباح المتهجّد : ۵۴۴ / ۶۳۳ و ۶۳۴ كلاهما من دون إسناد إلى المعصوم ، بحارالأنوار : ۹۷ / ۳۶۸ / ۱ .

  • نام منبع :
    ماه خدا جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری: رسول افقی، ترجمه: جواد محدّثی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3402
صفحه از 1095
پرینت  ارسال به