طبيعي است که با وجود تمهيدات انديشيده شده در اين خصوص، اين مسئله، در باره پرسشنامهاي که شرح داده خواهد شد نيز وجود دارد و اين نکته، بدين معناست که خصوصاً در مواقعي که نتيجه آزمون، داراي منفعت يا ضرري (احتمالي ـ واقعي يا غير واقعي) براي آزمودنيها باشد، پاسخهاي آزمودنيها، معتبر نخواهد بود.
فرايند شکلگيري و تهية پرسشنامة ۷۱ سؤالي
بر اساس الگوي نظريِ تهيه شده (الگوي سه بُعدي رابطه انسان با خدا يا مثلّث ايمان) ـ که در فصل پيشين به تفصيلْ مورد بحث قرار گرفت ـ بررسي عمقيِ متون ديني و روانشناختي در حوزه ارتباط انسان با خدا، و با استناد به منابع رواييِ مورد استفاده در طراحي الگو ـ که مجدّداً هم مرور شدند ـ ، براي هر يک از ابعاد و زيرگروههاي ابعاد، مادهآزمون يا پرسشهايي طراحي شد.
بدين ترتيب، در گام نخست، مجموعهاي از يک صد و بيست مادهآزمونْ تهيه شد. ارتباط اين پرسشها با ابعاد مورد نظر آنها در جريان چند جلسه مشترک و مباحثه بين مؤلّفان اوّل و دوم طرح، مورد بحث و بررسي قرار گرفت و در صورت تأييد مرتبط بودن آنها، جرح و تعديل و اصلاحات لازم روي آنها صورت گرفت. در پايان نيز ۷۱ مورد از اين مواد، براي قرار گرفتن در پرسشنامه اصلي، تعيين و انتخاب شدند.
در مرحله بعدي، مواد برگزيده شده به صورت تقريباً تصادفي، با يکديگر مخلوط و ترکيب شدند و در پرسشنامه قرار گرفتند. بدين ترتيب، پرسشنامهاي با ۷۱ ماده و سه زيرمقياس: «بيم (ترس) از خدا»، «اميد (نياز) به خدا»، و «محبّت به خدا»، جهت سنجش ارتباط افراد با خدا تهيه شد. در ضمن هر يک از پرسشهاي پرسشنامه، با مقياس ليکِرت و با پنج گزينه، از «کاملاً موافقم» تا «کاملاً مخالفم» تدوين شد. پس از تعيين مثبت يا منفي بودن محتواي پرسشها، شيوه نمرهگذاري آنها نيز تعيين شد. نهايتاً دستور العمل اجراي آزمون هم تهيه و به ابتداي پرسشنامه، اضافه شد. بدين ترتيب، نسخه اوّليه «پرسشنامه رابطه انسان با خدا» تهيه و آماده اجرا شد.
در مرحله بعد، براي بررسي روايي محتوايي اين پرسشنامه و بررسي اين مسئله که: «آيا اين پرسشنامه، کيفيت ارتباط افراد را با خدا ميسنجد؟»، متن نهايي تهيه