مى‏کنم تا خداوند میان من و شما حکم کند». آنان دوباره از پیامبر صلی الله علیه و الهخواستند که از خداوند بخواهد که فرشته‏اى بفرستد و گفته‏هایش را تصدیق کند و از خداوند بخواهد که باغ، قصر و گنج‌هایی از طلا و نقره برای آنان فرو فرستد. رسول خدا صلی الله علیه و اله‌ دوباره پاسخی مشابه پاسخ پیشین به آنان دادند. این بار آنان از او خواستند که خداوند بر آنها عذابی نازل کند و پاره‌سنگ‌هایی از آسمان بر سرشان فرو فرستد تا آشکار شود که او راست می‌گوید و سپس چنین گفتند: «اى محمّد ما راه عذر بر تو بستیم و به‌خدا رهایت نخواهیم کرد تا این‌که یا تو را به هلاکت رسانیم یا تو ما را هلاک کنى».^۱

عبارات قرآن نیز آنچه از مشرکان نقل شد را تأیید می‌کنند با این تفاوت که در این آیات، قرآن به‌عنوان معجزه پیامبر صلی الله علیه و اله‌ و دلیلی بر نبوت رسول خدا صلی الله علیه و اله معرفی می‌شود:

۰.بگو: «اگر انسانها و پریان (جن و انس) اتفاق کنند که همانند این قرآن را بیاورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هرچند یک‌دیگر را (در این کار) کمک کنند. ٭ ما در این قرآن، براى مردم از هر چیز نمونه‏اى آوردیم (و همه معارف در آن جمع است)؛ اما بیشتر مردم (در برابر آن، از هر کارى) جز انکار، ابا داشتند! ٭ و گفتند: «ما هرگز به تو ایمان نمى‏آوریم تا این‌که چشمه جوشانى از این سرزمین (خشک و سوزان) براى ما خارج سازى ٭ یا باغى از نخل و انگور از آن تو باشد؛ و نهرها در لابه‏لاى آن جارى کنى ٭ یا قطعات (سنگهاى) آسمان را - آن چنان که مى‏پندارى - بر سر ما فرود آرى؛ یا خداوند و فرشتگان را در برابر ما بیاورى ٭ یا براى تو خانه‏اى پر نقش و نگار از طلا باشد؛ یا به آسمان بالا روى؛ حتى اگر به آسمان روى، ایمان نمى‏آوریم، مگر آن‌که نامه‏اى

نیست. همچنین خداوند برهان خود را به حضرت یوسف نشان داد تا از فتنه زلیخا نجات پیدا کند.^۱ البته، در مواردی نیز هرچند می‌توان برهان را به نوعی استدلال عقلی تفسیر کرد،^۲ ولی هیچ دلیلی بر هم‌پوشانی آن با برهان منطقی وجود ندارد و همچنان امکان حمل بر معنای لغوی وجود دارد.

سیره و سخنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله‌ نیز یکی دیگر از ریشه‌های عقل‌گرایی کلامی در جهان اسلام بوده است؛ برای مثال، مجادله‌های رسول اکرم صلی الله علیه و اله‌ با مخالفان از عرصه‌های بروز و ظهور عقل‌گرایی کلامی است.

هرچند شواهد موجود درباره اَعراب دوران جاهلی نشان می‌دهد که تفکر عقلی در بین آنان جایگاه چندانی نداشته است و زندگی اعراب بیشتر بر اسطوره‌ها، داستان‌ها و تقلید از گذشتگان مبتنی بوده است، ولی در گفت‌وگوها و مجادله‌های برخی مشرکان با پیامبر صلی الله علیه و اله‌ و پاسخ‌های پیامبر صلی الله علیه و اله به آنان می‌توان زمینه‌ها و بن‌مایه‌های عقلانی را پیدا کرد.

برای مثال، هنگامی که سران قریش از تطمیع او به نتیجه‌ای نرسیدند، درخواست معجزه‌های شگفتی کردند. نخست از رسول خدا صلی الله علیه و اله‌ خواستند که از خداوند بخواهد کوه‌های مکه را از اطراف شهر دور کند و زمین آن را مسطّح کند و مانند سرزمین شام و عراق نهرها و چشمه‌هایی در آن جاری سازد و حتی پدران گذشته آنها را زنده کند تا از آنان بپرسند که آیا سخن پیامبر صلی الله علیه و اله‌ درست است یا نه. پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله در پاسخ آنها فرمودند: «من برانگیخته نشده‏ام تا کارهایى که شما می‌گویید انجام دهم، بلکه من مأمورم تا آنچه را خداوند به من دستور داده است، به شما ابلاغ کنم. پس اگر پذیرفتید، بهره دنیا و آخرت از آن شما است و‌گر نه صبر