و بد را می‌فهمند ۱و عقل راهنمای انسان مؤمن است.۲
همچنین در نصایحی به امام علی علیه السلام چنین فرمودند: «ای علی! با حق باش، هرجا که باشد و کارهای شبهه‌ناک را با عقلت جدا ساز؛ زیرا خرد حجّت خداوند بر تو و امانت او نزد تو و برکت الهی در پیش توست».۳ همچنین از امام علی علیه السلام نقل شده است که عاقل کسی است که از میان دو شر بهترین آنها را بشناسد.۴ در روایتی دیگر نیز نقل شده است که عقل رسول خداوند به سوی انسان‌ها است.۵ بی‌شک، یکی از وظایف انبیاء بیان خوب و بد به انسان‌هاست.
۲. بنا به دسته دیگری از روایات، عقل امر و نهی هم می‌کند و آدمی را از اعمال زشت بازمی‌دارد. به گفته نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و اله هرکس نافرمانی عقل کند، پشیمان می‌شود.۶ عقل پای‌بندی از جهالت است و نفس انسان همچون پلیدترین جانوران است و اگر پاى‌بند نداشته باشد، هار مىشود.۷ از امام علی علیه السلام نیز نقل شده است که عقل، انسان را به سودمندترین چیز امر می‌کند.۸
البته، این معنای از عقل با آنچه در دیدگاه برخی فیلسوفان با عنوان «عقل عملی» مطرح شده است، متفاوت است. در فلسفه دو تعریف برای عقل عملی بیان شده است که یکی از آنها با آنچه در این‌جا گفتیم سازگار نیست. در تعریف
1.. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۹۸.
2.. ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۵۵.
3.. الدیلمی الهمدانی، الفردوس بمأثور الخطاب، ج۵، ص۳۱۸.
4.. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۲۲.
5.. لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۲۷.
6.. کراجکی، کنز الفوائد، ج۲، ص۳۱.
7.. ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۱۵.
8.. آبی، نثر الدر، ج۱، ص۲۸۵.
