در کنار این سه جریان یا به عبارتی دیگر در درون جریان محدّث- متکلمان می‌توان به سه جریان اهل تقصیر یا همان مرجئه شیعه۱، متهمان به غلو۲ و میانه‌روان اشاره کرد.۳ از جریان مرجئه شیعه که نام دیگری برای همان «بتریه» بوده است،۴ می‌توان از کثیر النواء، حسن بن صالح بن حی، سالم بن ابی حفصه، حکم بن عتیبة، سلمة بن کهیل و ابوالمقدام ثابت بن حداد نام برد. منابع فرقه‌‌نگاری گاه از این گروه به «ضعفاء زیدیه» نیز تعبیر کرده‌اند.۵
با توجه به این‌که مدرسه کوفه در دوره نظریه‌پردازی بروز و ظهور یافته است، می‌توان ویژگی‌های این دوره را مانند ورود به عرصه تبیین و نظریه‌پردازی‌های کلامی۶، برگزاری مجالس مناظره و نگاشته شدن آثار کلامی مانند تک‌نگاری‌ها، مجالس و ردیه‌نویسی‌ها به این مدرسه هم نسبت داد.۷ کلام امامیه در کوفه در این دوره هویتی مستقل نسبت به دیگر جریان‌های فکری جهان اسلام داشت و متکلمان امامیه دیدگاهی مستقل از معتزله و اصحاب حدیث داشتند و هر دو جریان را نقد می‌کردند.
مدرسه کلامی قم
هرچند شهر قم در اواخر سده نخست هجری و در پی مهاجرت اعراب اشعری به
1.. دربارۀ این جریان، نک: اقوام کرباسی، «مرجئه شیعه». برای دیدگاهی مخالف، نک: مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ص۷۷.
2.. گرامی، نخستین مناسبات فکری تشیع، ص۲۹۶.
3.. دربارۀ جریان‌شناسی امامیه در مسئله علم امام، نک: رضایی، «تبیین معنایی اصطلاح علمای ابرار». مقایسه کنید با مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ص۵۸- ۱۰۷.
4.. در این‌باره، نک: اقوام کرباسی، «مرجئه شیعه».
5.. اشعری، المقالات و الفرق، ص۷۳- ۷۴.
6.. نک: اقوام کرباسی، «مدرسۀ کلامی کوفه»، ص۴۷- ۴۸.
7.. دربارۀ میراث کلامی این دوره، نک: سبحانی، «میراث کلامی شیعه در مرحلۀ تأسیس»، ص۲۱- ۲۴.
