اینک، آیا در همه حال ارسال پیامبران واجب است؟ معتزله تصریح می‌کنند که (برخلاف امامیه) ارسال پیامبران در همه حال و همیشه واجب نیست.۱ به بیان دیگر، ارسال پیامبران تنها در صورتی واجب است که خداوند بداند مصالحی در این کار برای مکلفان وجود دارد. به بیان دیگر، چون مصالح به اقتضای افراد و شرایط زمان و مکان متفاوت است، لزوم ارسال پیامبران نیز همیشگی نیست. این سخنان - در حقیقت - در ردّ دیدگاه قائلان به وجوب رسالت و امامت در همه دوران‌ها (به‌طور خاص امامیه) گفته شده است.
سرآغاز عقل‌گرایی اعتزالی در امامیه (از غیبت صغری تا نیمه سده چهارم)
همان‌طور که گفتیم کلام نوظهور امامیه مدیون دو گروه بود. نخست، متکلمان نوظهور امامی که گرایش‌های اعتزالی داشتند و دیگر معتزلیان شیعه‌شده که از اساس به جز مسائل امامت تفکری اعتزالی داشتند. این‌که آیا این دو گروه در مباحث مرتبط با عقل دیدگاهی مشابه داشتند و چه میزان تحت تأثیر معتزله بودند، مسئله‌ای است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
پذیرش نظریه معرفت اکتسابی و ردّ نظریه معرفت اضطراری
در این بخش تلاش خواهیم کرد تا به این پرسش پاسخ دهیم که این جریان نوظهور در امامیه چه دیدگاهی درباره معرفت داشته‌اند. آیا از نظر آنان همچون متکلمان کوفه معرفت اضطراری است یا همچون معتزله معرفت را اکتسابی می‌دانند؟ به بیان دیگر، آیا معرفت دینی امری خارج از اختیار انسان است یا مولود تلاش
