البته، استدلالهای عقلی معصومین علیهم السلام از این قاعده استثنا شده است؛ زیرا همانطور که گفته شد عاقلترین مردماند و همچنین به دلیل تأییدها و هدایتهای الهی در استدلالهایشان دچار خطا نخواهند شد. همچنین پس از بیان این ادله عقلی توسط ایشان، دیگران نیز با عقلشان آنها را تصدیق خواهند کرد؛ هرچند اگر راهنمایی معصومین علیهم السلام نبود، عقل آنها راه به جایی نمیبرد و دچار خطاهای معرفتشناختی میشد.۱
گروهی از متکلمان که در مسائل مربوط به ربوبیت خداوند سخن میگفتند، نزد امام صادق علیه السلام رفتند. امام علیه السلام آنان را از این کار باز داشت و فرمود که تنها آنچه از ائمه علیهم السلام نقل شده را بگویند و از خودشان در اینباره چیزی نگویند؛ زیرا پس از مرگ و در روز واپسین در جرگه همراهان ائمه علیهم السلام نخواهند بود و خداوند متعال هر گونه بخواهد با آنان برخورد خواهد کرد.۲
محدّثان امامیه امر امامت را نیز از اموری معرفی کردهاند که عقل انسانهای عادی به آن دسترسی ندارد.۳ اینکه امر امامان «صعبٌ مُستصعب» معرفی میشود و تنها فرشتگان مقرّب، پیامبران مُرسل و مؤمنی که خداوند قلب او را آزموده است،
1.. دقت در اندک روایاتی که در آنها بر مسائل توحیدی استدلال شده است، این ادعا را اثبات میکند. در این روایات امام علیه السلام به استدلال عقلی برای اثبات خداوند و برخی صفات خداوند پرداختهاند و مخاطبان که زنادقه یا برخی از مخالفان بودهاند، در نهایت، سخنان امام علیه السلام را عقلاً تصدیق کردهاند. بهترین نمونۀ این روایات حدیث زندیق است که هشام بن حکم از امام صادق علیه السلام نقل کرده است (شیخ صدوق، التوحید، ص۲۴۳-۲۵۰).
2.. «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: دَخَلَ عَلَيْهِ قَوْمٌ مِنْ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ يَتَكَلَّمُونَ فِي الرُّبُوبِيَّةِ فَقَالَ اتَّقُوا اللَّهَ وَعَظِّمُوا اللَّهَ وَلَا تَقُولُوا مَا لَا نَقُولُ فَإِنَّكُمْ إِنْ قُلْتُمْ وَقُلْنَا مِتُّمْ وَمِتْنَا ثُمَّ بَعَثَكُمُ اللَّهُ وَبَعَثَنَا فَكُنْتُمْ حَيْثُ شَاءَ اللَّهُ وَكُنَّا» (شیخ صدوق، التوحید، ص۴۵۷).
3.. «أَبُو مُحَمَّدٍ الْقَاسِمُ بْنُ الْعَلَاءِ رَحِمَهُ اللَّهُ رَفَعَهُ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: كُنَّا مَعَ الرِّضَا علیه السلام بِمَرْوَ... إِنَّ الْإِمَامَةَ أَجَلُّ قَدْراً وَأَعْظَمُ شَأْناً وَأَعْلَى مَكَاناً وَأَمْنَعُ جَانِباً وَأَبْعَدُ غَوْراً مِنْ أَنْ يَبْلُغَهَا النَّاسُ بِعُقُولِهِمْ أَوْ يَنَالُوهَا بِآرَائِهِم» (کلینی، کافی، ج۱، ص۱۹۹).