دسته از روایات را نیز نقل کرده‌اند. شاید بتوان ادعا کرد که مغز واسطه مهمی در فرایند تعقل است و خوردن برخی میوه‌ها و غذاها سبب تقویت آن و در نتیجه تقویت عقل خواهد شد.۱ با این حال، روایتِ پیش‌گفته که در آن تصریح شده بود که محلِ عقل مغزِ انسان است، با این تفسیر قابل جمع نیست و مشکل را برطرف نمی‌کند.
دیدگاه متکلمان
متکلمان امامیه در مدرسه کوفه - برخلاف حدیث‌گرایان - عمدتاً توجهی به خلقت مستقل و نورانی عقل نداشته‌اند. هرچند از هشام بن حکم یک روایت درباره خلقت مستقل عقل نقل شده است،۲ ولی در دیگر آثار موجودِ او عقل قوه و نیرویی نفسانی دانسته شده است. برای مثال، در روایت هشام از امام کاظم علیه السلام قلب در آیه (إنَّ فی ذلک لَذکری لِمَن کان له قَلْبٌ)۳ به عقل معنا شده است.۴
پیشتر می‌دانیم که قلب در اندیشه هشام یکی از قوای کسب معرفت است. هشام، قلب و حواس را اصلی‌ترین قوایِ کسب معرفت می‌داند. در نظر او، آنچه محسوس نیست، تنها با قلب قابل درک است.۵
همچنین در مناظره او با عمرو بن عبید، قلب رهبر و امام دیگر قوای انسان مانند بینایی، شنوایی و لامسه است. به وسیله قلبِ انسان همه آنچه توسط جوارح دیگر به دست می‌آید، بررسی و تحلیل می‌شود.۶
