همان طور که قبلاً اشاره شد، بررسی خشم با جهت‌گیری مثبت که به آن خشم مثبت اطلاق می‌کنیم، به لحاظ استخراج معیارهای مجاز‌کننده رفتار خشم، حائز اهمیت است. ابتدا سعی می‌کنیم، ماهیت خشم مثبت را بیان کرده و سپس به بررسی معیارهایی خواهیم پرداخت که از متون روایات به دست آمده است.

ماهیت خشم مثبت

به طور کلی، آنچه از محتوای روایات و متون اسلامی به دست‌ می‌آید و ما در‌صدد بیان آن هستیم، نشان می‌دهد که منظور از غضب محمود یا مثبت، خشمی است که به دنبال اثبات حکم خداوند یا واکنش مفید و به موقع به یک امر انحرافی و شیطانی سرمی‌زند یا هر خشمی که بر اساس یک مبنای منطقی قابل توجهی صادر شود، خشم مثبت است. علائم ظاهری خشم مثبت، در چهره مبارک پیامبر‌ صلی الله علیه و آله توصیف ‌شده است:
کانَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله یعرَفُ رِضَاهُ وَ غَضَبُهُ فِی وَجهِهِ کانَ إِذَا رَضِی فَکأَنَّمَا تُلاحِک الجُذرُ [الجُدُرُ] وَجهَهُ وَ إِذَا غَضِبَ خَسَفَ لَونُهُ وَ اسوَدَّ.^۱
ابن‌عمر می‌گوید: خشم و خشنودی پیامبر صلی الله علیه و آله، از چهره‌اش فهمیده می‌شد. زمانی که خشنود می‌شد، چهره‌اش گشوده می‌شد و زمانی که خشمگین می‌شد، سیمایش گرفته و تاریک می‌شد.