فلذا به نظر می‌رسد، در مجموع کنترل خشم، چه در مرحله پیشگیری(غیظ) و چه در مرحله وقوع (غضب)، به یک اندازه سفارش شده است. هرچند اهمیت موضوع به حدی است که نمی‌توان، تقدیم و تأخری قائل شد و شاید شروع هم زمان برخورد با غیظ و غضب، اصولی‌ترین راه‌حل باشد.

پنج. مصونیت از عقاب الهی

غضب خداوند که آن را به عقاب و جزا معنا کردیم، شامل حال کسی نخواهد شد که غضب خود را کنترل کند. غضب یا عقوبت الهی، در برابر غضب بنده است. البته این عقوبت، به مصلحت الهی ممکن است، در دنیا شامل شود یا در آخرت. همچنین، مصونیت از غضب مطلق ذکر می‌شود و شامل مصونیت از عقوبت در دنیا و آخرت می‌شود. حدیثی منسوب به امیر مؤمنان علیه السلام نقل شده که:
یبَاعِدُک مِنَ غَضَبِ اللهِ أَلّاتَغضَبَ.^۱
از غضب خداوند دور می‌شوی، به اینکه غضب نکنی.
نکته جالب اینکه، آنچه دلیل عقوبت است، غضب یا پرخاشگری است. پرخاش نیز، در سطح عمل است؛ لذا بر آن عقاب می‌شود؛ در‌حالی‌که غیظ یا خشم در سطح هیجان و درونی است و لذا عقاب شامل آن نخواهد شد. اگر مواردی توصیه جدی به کنترل غیظ یا خشم شده است، از باب نهی از مقدمه بوده است. روایت امام باقر‌ علیه السلام، از انصراف غضب الهی از بنده صاحب کنترل در غضب خبر می‌دهند:
قَالَ إِنَّ فِی التَّورَاةِ مَکتُوباً فِیمَا نَاجَی اللهُ تَعَالَی بِهِ مُوسَی علیه السلام إِلَی أَن قَالَ لَهُ وَ املِک غَضَبَک عَمَّن مَلَّکتُک عَلَیهِ أَکفُّ عَنک غَضَبِی الخَبَرَ.^۲
در تورات در مناجات مکتوب بین خداوند و حضرت موسی هست که: «در خشم خود، نسبت به زیر دستت مسلط باش تا خشمم را از تو منصرف سازم».

لا تَغضَب، وَ لَک الجَنَّةُ.^۱
در ‌حالی‌ که بهشت برای توست، خشم مگیر!
اما بخش دیگری از روایات ناظر به ریشه غضب، یعنی غیظ می‌باشد. این روایات را می‌توان، در مسیر پیشگیری از غضب مطرح کرد. به طور اصولی، کنترل یک ضرر در مرحله پیشگیری، به مراتب بهتر از علاج بعد وقوع خواهد بود؛ لذا روایت نبوی در زمینه پاداش اخروی برای غیظ و ارزش صفت کظم وارد شده است:
رَأَیتُ لَیلَةَ أُسرِی بِی قُصُوراً مُستَوِیةً مُشرِفَةً عَلَی الجَنَّةِ، فَقُلتُ: یا جِبرَیلُ، لِمَن هَذَا ؟ فَقَالَ: لِلکاظِمِینَ الغَیظَ وَ العَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللهُ یحِبُّ المُحسِنِینَ.^۲
شبی که به آسمان برده شدم، کاخ‌هایی بلند و مُشرف بر بهشت را دیدم. گفتم: «ای جبرئیل! این کاخ‌ها از آنِ کیست؟» گفت: «برای آنان که خشم خویش را فرو می‌خورند و از خطای مردم در می‌گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد».
کظم نیز، مانند غضب بارها در احادیث منشاء پاداش بهشتی برای صاحب خود شده‌ است. حدیث امام صادق‌ علیه السلام را که پیش از این نقل کردیم در این خصوص داریم که فرمود:
هیچ بنده‌ای نیست که خشمش را فروخورد، مگر آنکه خداوند عزّوجل، عزت دنیا و آخرت او را فزونی بخشد.^۳
به طور کلی، دریافت ما از احادیث ثواب، بهشت و تضمین خروج از آتش جهنم در مقابل کنترل خشم است و فرد دارای کنترل، قطعاً مأجور بوده و مورد عنایت پروردگار قرار خواهد گرفت. رسول خدا‌ صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
مَن یکظِمِ الغَیظَ یأجُرُهُ اللهُ عَزَّوَجَلَّ.^۴
هر کس خشمش را فرو خورد، خداوند عزّوجل، به او پاداش دهد.