آیة الله شهید مصطفی‌خمینی رحمة الله علیه هم این مطلب تاکید شده که «زلل» در اصل برای گناه اطلاق نمی‌شود. معنای استعاره‌ای «زلل» ممکن است، در مورد گناه استفاده شود؛ چون این واژه به طور کلی خطا را اعم از حرام و ترک اولی شامل می‌شود. در نتیجه، معنای کلی زلل به مفهوم ظلم نزدیک می‌شود؛ چون ظلم در واقع، خروج از حد هر چیز را می‌گویند.^۱ در روایت امیرمؤمنان‌ علیه السلام بلافاصله بعد نهی از حدة که ما آن را پرخاش معنا می‌کنیم، دستور به تفکر و دقت داده شده؛ یعنی حالت هیجانی موقع حدت و شدت مانع تفکر درست می‌شود؛ لذا این استنباط درست است که زلل، شامل خطای فکری و شناختی نیز می‌شود:
مَعَ العَجَلِ یکثُرُ الزَّلَلُ^۲.
با شتابزدگی، لغزش‌ها زیاد می‌شود.
در صورتی که غضب مهار شده باشد، بالاترین فعالیت تفکر و بیان وجود خواهد داشت؛ البته این به شرطی ممکن است که کسی، سایر توانایی‌ها را نیز داشته باشد؛ مانند تأنی، تفکر صحیح و از عجله دور بودن. این مطلب نیز، از آن حضرت وارد شده است که:
أَحضَرُ النَّاسِ جَوَاباً مَن لَم یغضَب^۳.
حاضر ‌جواب‌ترین مردم، کسی است که خشمگین نشود.
طبیعتاً کسی که غضبناک نمی‌شود، می‌تواند بهترین و پخته‌ترین جواب را در شرایط مساوی با دیگران بدهد. نتیجه کنترل غضب، پاسخ‌های دور از افراط و تفریط

۲. آثار شناختی

یک. کاهش خطا و اشتباه

یکی از مفیدترین آثاری که از کنترل خشم می‌توان انتظار داشت، تقویت قدرت تفکر است. امروزه تقریباً، موضوع تأثیرگذاری احساسات بر افکار، جزء مطالب مسلم علم روان‌شناسی محسوب می‌شود. در بحث عوامل شناختی غضب، توضیحاتی در این زمینه دادیم و اینجا فقط اشاره می‌کنیم. زمانی‌که انسان خشمگین است، حداقل خطایش این است که تمرکز زیادی بر احتمالات در حاشیه خشمش ندارد و حتی به عواقب خشم نیز آن طور که باید نمی‌تواند فکر کند. یکی از فواید کنترل خشم، این است که فرصت تفکر جدی را در موارد ناراحتی و استرس از دست نداده و نگرش‌های افراطی پیرامونی که خود عامل مضاعف تشدید هیجان هستند شکل نخواهد گرفت. مولا امیرمؤمنان‌ علیه السلام در حدیث زیر، راه کنترل خطا و اشتباه را، در کنترل حدة می‌دانند و ما قبلاً این واژه را از واژه‌های حامل مفهوم خشم محسوب کرده‌ بودیم:
دَعِ الحِدَّةَ وَ تَفَکر فِی الحُجَّةِ وَ تَحفَّظ مِنَ الخَطَلِ، تَأمَنِ الزَّلَلَ^۱.
تندی را کنار بگذار و در دلیل بیندیش و خویشتن را از یاوه‌گویی نگه‌دار تا از لغزش در امان مانی.

مفهوم «زلل»

واژه فوق، در فرهنگ روایات و قرآن، به معنای خطا و اشتباه است. این اشتباه هم در رفتار ممکن است؛ مانند عمل حضرت آدم و حوا در اول آفرینش، هم در سخن و منطق ممکن است پیش بیاید. صاحب مجمع ‌البحرین ذیل آیه ازلال شیطان، توضیح می‌دهند که «ازلال» به معنی به خطا و اشتباه ‌انداختن است.^۲ در تفسیر