می‌گیرد. بدین ترتیب که فرد خشمگین باید پیوسته از لحاظ نگرشی بر روی نتایج و عواقب خشم تفکر کرده هم در قبل از صحنه، هم در موقع خشم و هم بعد خشم. این ممارست پیوسته، باعث عدم غفلت از نتایج بررسی شده و موجب درونی‌شدن حاصل تحلیل خواهد شد.

ج _ روش مشترک

مقصود از روش مشترک، توصیه‌هایی است که هم به عنوان پیشگیری و هم در صحنه ارتکاب غضب به عنوان درمان غضب، کاربرد دارند. عمده توصیه مشترکی که در هر دو فضا می‌توان به کار بست، ذکرها و دعای خاص در مورد غضب است.

۱. دعای خاص

می‌دانیم که برای برخی از حوادث و رویدادها، به خاطر اهمیتی که دارند، دعاهای خاصی بدین منظور از ائمه معصومین نقل شده است. از حوادث عمومی طبیعت گرفته تا حوادث خاص، ما دعاهایی را داریم که در این موارد بحرانی می‌خوانیم. غضب به عنوان یک حالت بحرانی، فرد مبتلای خود را عاجز کرده و نیازمند توسل و کمک از پرورگار می‌کند. فرد غضبناک، برای کنترل رفتار و هیجان خود، دعاهایی را می‌خواند و بدین وسیله با یادآوری خداوند، با تعابیر مأثوره، به روح خود تعالی بخشیده و خود را از درگیری با مسائل دنیوی و غفلت از خدا و فراموشی ارزش‌های اخلاقی دور نگه می‌دارد. متن این دعاها نشان می‌دهد که برخی برای پیشگیری از غضب و برخی برای مقابله و درمان خشم در سر صحنه، تجویز شده‌اند. از جمله ذکر مختصری که امام صادق علیه السلام فرمودند:
لَو قَالَ أَحَدُکم إِذَا غَضِبَ أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ ذَهَبَ عَنهُ غَضَبُهُ^۱.
هر گاه کسی از شما که عصبانی ‌شود، و بعد بگوید أعوذ بالله من الشیطان الرجیم، خشم از وجودش می‌رود.

فردی خشمگین می‌شود، برای جلوگیری از خشمش چکار باید بکند؟ در اینجا می‌توانیم روش‌های مقابله‌ای مطرح‌ شده را درسه ‌گروه کلی طرح کنیم. اول روش‌های درمان رفتاری، دوم روش‌های عاطفی و سوم روش‌های شناختی.

۱. روش رفتاری

در این روش، انجام رفتاری خاص در سر صحنه خشم، به تدریج می‌تواند ما را در جهت کنار‌آمدن با خشم خود در درازمدت کمک کند. استفاده از سکوت به عنوان نگین فضایل اخلاقی‌دینی بسیار سفارش شده است. حداقل تأثیرگذاری سکوت می‌تواند، جلوگیری از تشدید وضعیت پرخاشگری باشد. استفاده از روش‌های مقابله‌ای جسمی مطرح‌شده در اینجا کلاً مفیدند؛ مانند خروج از صحنه یا تغییر وضعیت بدن؛ الا اینکه فرد خشمگین به اندازه کافی در قبل از صحنه خشم، تمرین خروج از صحنه نکرده باشد، در سرصحنه خشم نیز، برایش دشوار خواهد بود. فرد خشمگین رهاکردن خشم خود را در آن لحظه غیرمنطقی می‌داند؛ پس باید به تعداد کافی در غیر صحنه خشم به طور غیر منطقی تغییر وضعیت دهد تا عادت به این کار در او ایجاد شود. همچنین توجه به کاربرد آب در اینجا مفید است. مخصوصاً به صورت وضو باشد که دارای ابعاد بیشتری می‌شود.

۲. روش‌های عاطفی

عمده توصیه‌های در این مورد، توجه به خدای ناظر و حاکم است. برقراری رابطه قلبی در صحنه خشم که برای فرد مؤمن صحنه دشواری است؛ مثل همه وضعیت‌های دشوار که انسان به صورت فطری یاد خدا می‌کند، بسیار مفید است. در این زمینه، رفتار نمادین نگاه به آسمان و خواندن ذکر و دعای خاص که لزوماً هر چه کوتاه و روان‌تر باشد، بهتر است. همچنین، کاربرد صفت شایسته کظم به خاطر داشتن یک بعد عاطفی و هیجانی فوق‌العاده اهمیت دارد.

۳. روش‌ شناختی

در شیوه‌ فوق، کار به صورت ثبت لحظات خشم و تحلیل‌های بعد از صحنه صورت